Tam İdrar Tahlili

Tam idrar tahlili, idrarın analiz edilmesiyle ortaya çıkar. Yapılmasındaki sebep idrar yolu enfeksiyonları, böbrek rahatsızlıkları ve başta diyabet olmak üzere farklı hastalıkları teşhis etme isteğidir. Tam idrar tahlili, idrarın fiziksel-kimyasal özelliklerini öğrenmeye yararken aynı zamanda idrardaki kristaller ile diğer maddelerin varlığını öğrenmeye de imkan tanır. Bunun nedeni, idrarın vücuttan atılırken insandaki birçok atığı beraberinde götürmesidir. İdrar, vücut için temizleyici görevi görür.

Genel Özellikleriyle İdrar Tahlili

Genel olarak tam idrar tahlilini şu şekilde ifade edebiliriz:

·        Tam idrar tahlili, rutin tıbbi testlerden birisidir. Farklı hastalıkların tespit edilmesinde yardımcı olur: böbrek rahatsızlıkları, şeker hastalığı, enfeksiyonlar…

·        Tam idrar tahlilinde, idrarın fiziksel veya kimyasal özellikleri incelenir.

·        İncelenen fiziksel özellikler arasında idrarın rengi, PH seviyesi, koyuluğu, berraklığı, yoğunluğu vardır.

·        İncelenen kimyasal özellikler arasında idrardaki protein, şeker, keton, nitrin gibi farklı maddeler vardır.

·        Tam idrar tahlilinde mikroskobik inceleme yapılabilir, yapılan incelemedeki idrardaki bakteriler veya farklı canlılar gözlemlenir.

·        Tam idrar tahliliyle idrardaki kan hücreleri ölçülür, kırmızı kan hücreleri veya beyaz kan hücreleri ölçülür.

Tam idrar tahlilinin sonuçları normal değerlerde olduğunda tedavi için farklı testlere başvurulur. Tahlilde rastlanan olağandışı durum, sorunu gösterebilir. Doktor, rastladığı olağandışılığa göre tedaviye başlar. Tahlilin sonuçları birkaç gün içinde çıkacağından tedavi için vaktinde hareket edilmiş olur.

Tam İdrar Tahlili ve Normal Değerleri

Tam idrar tahlilinde ölçülen değerlerin cinsiyet, yaş gibi faktörlere göre değişmesi normaldir. Bunun yanında bazı durumlar vardır ki herkes için olumsuz anlam taşır. Buradaki husus tahlilin neden yapıldığını belirlemekten geçir; dolayısıyla tahlil yapacak doktorun belirli bir planla hedef doğrultusunda hareket etmesi gerekir.

Tam idrar tahlilinde üç ayrı inceleme vardır: Görsel, çubuk ve mikroskobik.

1.Görsel Değerlendirme:

İdrarın durumu görsel incelenir. Uzman, idrara bakarak durumu hakkında fikir yürütür.

·        Renk: İdrarın rengi normal şartlarda sarı ve açık renktir; fakat kullanılan kimi ilaçlar idrarın rengini turuncuya kadar dönüştürebilir. Çok fazla B vitamini tüketildiğinde idrar turuncu renk olur.

·        Berraklık: Normal idrar berrak olurken nispeten bulanık gözükebilir. Fazla bulanık olan idrar, enfeksiyon rahatsızlıklarının habercisidir.

·        Yoğunluk: İdrar yoğunluğu, doğrudan böbreklerle ilgilidir. Yoğunluğu normal değerlerin üzerinde olan idrar böbrek rahatsızlıklarına işaret eder. İdrarın yoğunluğu renk ve berraklıkla değişebilir.

·        Bulanıklık ve Çökelti: Bulaklık ve çökeldi, idrardaki kristallere işaret edebilir. Bu da böbrek rahatsızlıklarını gösterir. Ayrıca bulanıklığı fazla olan idrarda bakteri varlığı bulunabilir.

·        Kokusu ve köpüğü: İdrar hafif amonyak kokabilir ve birazcık köpüklüdür; fakat aşırı köpük ya da farklı koku, birtakım rahatsızlıklara örnektir.

2.Çubuk Değerlendirme:

Tam idrar tahlillerinde farklı özelliklere sahip olan çubuklar, idrara batırılarak renk değişikliği gibi özellikler kazanır. Kazandıkları özelliklere göre idrar durumu hakkında tahminde bulunulabilir.

·        PH: İdrarın PH değeriyle idrardaki asitleşme oranı belirlenir. Normal PH değeri 5-7 arasında değişirken kimi rahatsızlıklarda bu sayı aşağı yukarı sarkar.

·        Protein: İdrarda protein bulunması böbrekler için iyi değildir. Protein varlığı farklı sağlık sorunlarına işaret eder; özellikle böbrek kaynaklı sorunlar ortaya çıkabilir.

·        Şeker: idrardaki glukoz şekeri, kişinin şeker hastası olduğuna işaret edebilir. Mevcut seviyeye göre önlem alınırsa hastalığın önüne geçilir.

·        Keton Cisimcikleri: Keton cisimcikleri, diyabette ortaya çıksa da çoğu zaman ketojenik diyet takvimini belirlemek için gözlemlenir. Uzun süreli açlıklar, ketojenik diyetler; idrardaki ketonları artırır.

·        Bilirubin: Bilirubin, karaciğer tarafından oluşturulur. İdrarda bilirubin bulunursa karaciğer rahatsızlığından şüphelenilir.

3.Mikroskobik Değerlendirme:

İdrar, mikroskobik ortamda incelenir. Mikroskobik ortamdaki incelemede idrarın iç yapısına bakılır.

·        Eritosit: Eritosit, kırmızı kan hücresi demektir. Normalde idrarda olmaz; eğer idrarda kırmızı kan hücresi varsa idrar yolu enfeksiyonu, idrar yolundaki taş ya da kanser olabilir.

·        Lökosit: Lökosit, beyaz kan hücresi demektir. Lökosit idrarda görünüyorsa idrar yolu hastalıklarına işaret olabilir.

·        Epitel Hücreler: İdrar yolu, üretra ya da idrar kesesinin ölü hücreleri idrarda bulunabilir. Hücrelerin incelenmesiyle enfeksiyon ya da tümör gibi farklı rahatsızlıklar belirlenir.

·        Kristaller: İdrardaki kristaller PH değerine bağlı şekilde değişir. Alkalik idrarda fosfat kristalleri olurken asidik idrarda ürik asit görünür. Kristaller, sağlık sorunlarına işaret olabilir.

·        Diğer Parçacıklar: Bakteri, mantar, sperm hücreleri, parazit gibi farklı parçacıklar idrarda bulunabilir.

Gaitada Gizli Kan

Gaitadaki gizli kan testi, dışkıda gözle görülemeyecek miktarda olan kanı arar. Kan varlığı, bağırsak hastalıklarına ve kansere işaret olabilir. Gaita testinin düzenli yaptırılmasında sakınca yoktur.

Tam İdrar Tahlilinin Önemi

Tam idrar tahlili, doktorlar için önemli bir tanı araştırmasıdır. İşte tam idrar tahlilinin önemli olduğunu gösteren bazı nedenler:

• Hastalıkların Erken Teşhisi: Tam idrar tahlili, birçok hastalığın erken teşhisinde önemli bir rol oynar. İdrarda bulunan değişiklikler, böbrek hastalıkları, idrar yolu enfeksiyonları, diyabet, karaciğer hastalıkları ve bazı kanserler gibi ciddi sağlık sorunlarının erken belirtilerini ortaya koyabilir. Erken teşhis, tedavi sürecinin daha etkili olmasını sağlar ve komplikasyon riskini azaltır.
• Böbrek Fonksiyonlarının Değerlendirilmesi: Tam idrar tahlili, böbrek fonksiyonlarını değerlendirmek için kullanılan önemli bir testtir. İdrarda bulunan protein, glukoz, kan veya diğer anormal bileşenler, böbreklerin işlev bozukluklarını gösterebilir. Böbrek yetmezliği veya böbrek taşları gibi sorunların erken teşhis edilmesi, uygun tedavi ve yönetimin başlamasını sağlar.
• İdrar Yolu Enfeksiyonlarının Tespiti: İdrar yolu enfeksiyonları, sık görülen sağlık sorunlarından biridir. Tam idrar tahlili, idrar yolu enfeksiyonlarının belirtilerini tespit etmek için kullanılır. İdrarda bulunan bakteri, lökosit veya nitrit gibi işaretler, enfeksiyonun varlığını gösterebilir. Erken teşhis ve uygun antibiyotik tedavisi, enfeksiyonun yayılmasını önler ve komplikasyon riskini azaltır.
• Metabolik Bozuklukların Belirlenmesi: Tam idrar tahlili, bazı metabolik bozuklukların tespitinde önemli bir rol oynar. İdrarda bulunan ketonlar, ürik asit veya diğer anormal maddeler, diyabet, böbrek taşları veya metabolik sendrom gibi sorunların işaretlerini verebilir. Bu, uygun tedavi planının oluşturulmasını ve hastalığın ilerlemesinin engellenmesini sağlar.
• Tedavi İlerlemesinin İzlenmesi: Tam idrar tahlili, tedavi sürecindeki ilerlemeyi izlemek için de kullanılır. İdrarda belirli bir bileşenin seviyesindeki değişiklikler, tedaviye yanıtın değerlendirilmesine yardımcı olur. Örneğin, idrardaki protein seviyesinin azalması, böbrek hastalığının ilerlemesini yavaşlattığını veya kontrol altına aldığını gösterebilir.