İçindekiler
Ferritin Nedir?
Ferritin, demirin vücutta depolandığı şekildir. Ferritin, gerekli durumlarda demiri depodan ihtiyaç olan bölgeye gönderir. Bir kısmı dolaşımda bir kısmı karaciğerde depo şekildedir.
Ferritinin az bir kısmı da eklem ve omurilik sıvısı içindedir. Ferritin yalnızca demir deposundan sorumlu bir protein değildir. Toksik metalleri yakalar ve vücuttan uzaklaştırır.
Sağlık Bakanlığı Onaylı Laboratuvar ortamında Ferritin Testi yaptırmak bizi arayın.
Randevu, soru veya fiyat öğrenmek için için lütfen buradan bize yazın.
Testinizi Nasıl Yapıyoruz?
İstanbul’un tüm lokasyonlarına test için özel donatılmış mobil araçlarımızla gelen ekibimiz, hastaneye gitmenize gerek kalmadan numune alır ve anlaşmalı olduğumuz Sağlık Bakanlığı Onaylı laboratuvarımızda testi yaparak kısa sürede sonucu çıkartır. Mobil araç için lütfen önceden fiyat alınız.
√ Test sonucunu online veya bizimle iletişime geçerek öğrenebilirsiniz.
√ Numune hijyenik ortamda alınır ve laboratuvar ortamında yapılır.
√ Kısa surede güvenilir sonuç.
√ İstanbul’un tüm lokasyonlarına 1 saatte mobil araç ve ekip ulaşımı.
Bu nedenle vücut savunmasında da rolü vardır. Demirin yanı sıra diğer minerallerinde( alüminyum, çinko, kurşun gibi) konsantrasyonunda rol oynar. Ferritin, ferritin testi ile ölçülebilir.
Demir Metabolizmasının İşleyişi ve İnsan sağlığı İçin Önemi Nedir?
Vücudun sağlıklı bir şekilde çalışabilmesi için birtakım vitamin ve mineralleri dışardan alması gerekir. Bu mineraller ve vitaminler, vücutta farklı görevleri üstlenmiştir. Bu mineraller içinde en önemlisi demir mineralidir. Demir, vücuda girdikten sonra farklı formlarla vücutta çalışmalarına devam eder.
Demir, kan hücrelerinde eritrositler/alyuvarlar olarak bilinen kırmızı kan hücrelerinde bulunan hemoglobin maddesinin yapısına katılır.
Hemoglobin, demirden ve proteinden oluşan kıymetli bir yapıdır. Vücutta önemli bir döngünün işleyişinde etkin rol oynar. Bu döngü, oksijen döngüsüdür.
Dokulara ve organlara oksijen iletmekle sorumlu olan hemoglobinin temel maddesi demir olduğu için, demir de bu sirkülasyonda önemli bir role sahiptir. Dokular ve organlar, ancak oksijen varlığında çalışabilir.
Oksijen organlara yeterli miktarda ulaşamazsa organlar çalışmalarını aksatır ve bir süre sonra organizmayı da etkileyerek ölümle sonuçlanan tablo açığa çıkarabilir.
Dolayısıyla demir, sonucun ölüm olmaması için organlara oksijen ileten hemoglobinin yapısında olmazsa olmaz bir konumda yer alır.
Demirin taşınması vücutta özel bir sistemdir. Demirin taşınması, yalnızca demiri taşımakla sorumlu bir madde ile gerçekleştirilir. Demirin taşınmasını sağlayan bu özel araçlar transferrin olarak bilinir. Transferrin bir protein çeşididir.
Demir hemoglobinin yapısına katılmanın yanı sıra vücutta depo edilerek de varlığını sürdürebilir. Demirin vücuttaki depo formuna ferritin denilir.
Ferritin de transferrin gibi bir protein çeşididir ve demirin depo edilmesinden sorumludur. Vücutta demir asla serbest şekilde dolaşmaz.
Çünkü demirin vücutta serbest şekilde dolaşması toksik etki oluşturur ve oldukça zararlıdır. Bu nedenle demir vücutta serbest bırakılmaz ve ferrik ya da ferröz şekilde bulunur.
Bu demirin normal elektron düzeninden farklı olduğu bir düzendir. Böylece toksik etki ortadan kalkmış olur.
Demir, vücutta kendiliğinden atılmaz. Kan kaybı ile kaybedilir. Bu nedenle kan kayıplarında demir kaybı da kaçınılmaz olmaktadır. Bu nedenle demirin vücut içindeki kontrolü yalnızca emilim ile sağlanır. Bu nedenle demir emilimi oldukça önemlidir.
Organizmada demir dengesinden sorumlu olan bir başka protein ise hepsidindir. Hepsidin karaciğerde sentezlenen, idrarla atılan bir hormondur.
Demirin kullanımını, demirin serum dışına çıkışını kontrol eder. Demir metabolizması dediğimiz olay budur ve son derece önemli bir olaydır. Demirin vücuttaki ölçümü bu parametrelere bakılarak yapılır. Demirin vücutta yetersizliği demir eksikliği, fazlalığı ise hemokrotomazis dediğimiz hastalıklara işaret eder.
Bunun dışında başka sebeplerle de ilişkili olarak demir bozukluğu görülebilir. Demir bozukluğu söz konusu olduğunda demirle doğrudan ilişkili olan ferritinde de bozulma meydana gelir.
Ferritin Testi Nedir?
Ferritin testi, ferritinin normal seviyesinde olup olmadığını görmek için yapılan bir kan testidir. Normal kan alma yöntemi ile ferritin değerlerine bakılabilir. Karaciğer, hemokromatoz, huzursuz bacak sendromu gibi hastalıkların tanısında ferritin testi de etkin olmaktadır.
Bunların yanı sıra uygulanan tedavinin izlemi için de ferritin testi yapılabilir. Hemokromatoz gibi ferritin yüksekliği, ya da demir eksikliği gibi ferritin düşüklüğüne neden olan bir hastalık söz konusu ise, hastalığın mevcut durumu ya da ilerleyişi hakkında fikir edinebilmek için ferritin testi kullanılabilir. Kısa süren bir işlemdir ve sonuçlar da kısa sürede çıkacaktır.
Ferritin Normal Değerleri Nedir?
Ferritinin normal değerleri çeşitli faktörlerden etkilenir. Cinsiyet ferritin değerini etkileyen en önemli sebeptir. Çünkü kadınlar, aylık olarak regl nedeniyle kan kaybeder ve bu durum demir kaybına bağlı olarak ferritin düşüklüğünü meydana getirir.Ayrıca testin yapıldığı laboratuvarda uygulanan yönteme göre de farklılıklar gösterebilir. Ferritinin normal değerleri;
Erkekler için: 15-200 ng/mL mikrogram/L
Kadınlar için: 14-150 ng/mL ’dir.
Bu değerler yükseldiğinde ya da düştüğünde patolojik bir durumdan endişe edilir. Ancak ferritin, zaman zaman kesin tanı için yeterli olmayabilir. Bu durumda doktorunuz ek tetkikler istem edebilir.
Ferritin Düşüklüğü Nedir?
Ferritin, olması gerekenin altına düştüğünde vücutta demir oranının da düştüğünde gösterir. Demir eksikliği anemisi dediğimiz duruma işaret eden ferritin düşüklüğü; demir emiliminin yavaşlaması, yetersiz demir alınması ya da demir kaybı ile ortaya çıkabilir.
Demir emiliminin yavaşlaması; kronik hastalıklar, gastrointestinal sistemde görülen rahatsızlıklar, mide veya bağırsak problemleri, çölyak hastalığı gibi patolojik etmenlere bağlı olarak görülebilir. Ya da demir emilimini yavaşlatan besinlerin tüketilmesi de buna yol açar.
Çay, kahve gibi besinler demir emilimini yavaşlatır. Bunlara ek olarak; menstrüasyon kanamaları, alkol kullanımı, sigara kullanımı, gebelik, sık doğum yapmak, travma ile oluşan ya da diğer sebeplerle meydana gelen kanamalar sayılabilir.
Ferritin Düşüklüğü Belirtileri
Ferritin değeri düştüğü zaman vücut bazı belirtilerle bunun sinyallerini verir. Bu belirtiler söz konusu olduğunda ferritin düşüklüğünden şüphelenilir ve inceleme istenebilir.
Saç dökülmesi
Halsizlik, yorgunluk
Kulak çınlaması
Cilt renginin soluklaşması
Nefes darlığı
Hassas ve kırılgan tırnaklar
Çabuk yorulma
Agresiflik ve depresif bozukluklar
Düşük Ferritin Tedavisi
Ferritin eksikliğinin tanısı konduktan sonra tedavisi uygulanmaya başlanır. Tedavi için öncelikle ferritin düşüklüğüne neden olan faktör bulunmaya çalışır. Patolojik bir durum varsa bu duruma yönelik tedavi yapılır. Bir kanama nedeni ile düşük ferritin yaşanıyorsa kanama durdurulmaya çalışılır.
Ancak bu durumlar olmaksızın ferritin düşüklüğü yaşanıyorsa demir hapları, kan yapıcı ilaçlarla tedavi yapılmaya çalışılır. Ayrıca hastanın bolca demir içeren besinler tüketmesi sağlanır. İlaç tedavisi parenteral yolla ya da oral yolla olabilir. Ferritin eksikliği ilaçlarla önlenemez duruma gelindiğinde ise kan nakli ile çözülmeye çalışılır.
Gebelerde Ferritin Düşüklüğü
Gebelikte maternal vücutta kalp, fetüsün gelişimini sağlayabilmek için daha fazla çalışır. Kan hacmi artar, bu artışa bağlı olarak demir tüketiminin arttırılması gerekir.
Bazı kadınlar, yeterli demiri vücutlarından barındırır ve kendi kendine temin edebilir. Ancak yeterli demiri bulunmayan kadınlarda gebelikle birlikte demir eksikliği görülür.
Bu durum ferritin düşüklüğüne yol açar. Ferritin düşüklüğü demir yetersizliğine işaret ettiği için, gebelikte ciddi problemlere yol açabilir.
Demir eksikliği anne için; düşük, sezaryen doğum gibi problemlere neden olurken fetusun gelişimini olumsuz etkiler. Zeka geriliği, gelişim bozukluğu gibi sorunlar meydana getirebilir. Bu nedenle gebelikte ferritin düşüklüğü önemlidir ve hemen tedavi edilir. Anneye ilaç tedavisi başlanır ve böylece demir eksikliğine bağlı ortaya çıkacak problemler engellenir.
Ferritin Yüksekliği Nedir?
Ferritin, akut faz reaktanı olarak da tanınır. Yani vücutta inflamasyon durumları söz konusu olduğunda birtakım proteinler, artış ya da azalış göstererek durumdan haber verir. Ferritin de bu proteinlerden biridir. İnflamasyon varlığında ferritin yükseleceği gibi aşağıda sıraladığımız bazı patolojik etmenler de ferritin değerini yükseltebilir.
√ Hipertiroidizm
√ Lösemi
√ Demir zehirlenmesi
√ Hemokromatozis
√ Romatoid artrit
√ Kronik hepatit C
√ Huzursuz bacak sendromu
√ Tip 2 diyabet
√ Still hastalığı
√ Hodgkin Lenfoma
Ferritin Yüksekliği Belirtileri
Ferritin değeri yükseldiğinde hangi sebeple olursa olsun belirti gösterecektir. Ancak düşüklüğü kadar çabuk belirti göstermeyebilir. Burada önemli olan kişinin kendi takibini yapabilmesidir.
Karın ağrısı, eklem ağrısı
Zayıflık
Cilt renginde kararma
Uyuşukluk
Cinsel isteksizlik
Göğüs ağrısı ve çarpıntı hissi
Yüksek Ferritin Tedavisi
Yüksek ferritin tanısı konduğunda öncelikle bu duruma neden olan sorun belirlenmeye çalışılır. Bir hastalık nedeni ile ferritin değerinin yüksek çıkması durumunda bu hastalığın tedavisi uygulanmaya başlanır.
Ancak, hastalıkla ortaya çıkan bir durum değilse o zaman vücuttaki fazla demir düşürülmeye çalışarak tedavi uygulanır. İlaçla demirin düşürülmesi sağlanabilir.
Kısa süreli çay, kahve tüketimi önerilebilir. Demir içeren besinlerin aşırı tüketimi önlenmeye çalışılır. Eğer bu yöntemler ile ferritin normal değerine düşmüyorsa o zaman kan bağışı önerilebilir.
Kan bağışı belirli aralıklarla yapılır. Tedavi amaçlı olduğu için ne kadar süreceği doktor tarafından belirtilecektir.
Transfüzyona Bağlı Ferritin Yüksekliği
Transfüzyon alan bazı hastalarda, bir komplikasyon olarak gelişen aşırı demir yükü ferritin seviyesini yükseltecektir. Demir zehirlenmesine yol açan bu olay, ciddi bir durumdur.
Bu durumda transplantasyona devam edilmeyebilir ve gerekli önlemler alınır. Bu konuda karar doktora aittir. Bu nedenle herhangi bir nakil sonrası 1 sene içinde serum ferritinin ölçülmesi önerilir.
Eğer ferritin seviyesi yükseliyorsa bu hastalarda tetkikler arttırılabilir. Karaciğer biyopsisi istem edilebilir. Tedaviye test sonuçlarına göre karar verilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Ferritin yüksekliği ya da düşüklüğü öldürücü müdür?
Ferritin düşüklüğü ölümcül değildir ancak pek çok ciddi hastalığa davet çıkarır. Kalp, böbrek, karaciğer gibi hayati organları etkileyebilir. Bu organların zarar görmesi elbette tehlikelidir. Ancak ferritin düşüklüğü tek başına öldürücü olmaz. Ferritin yüksekliği ise bunun aksine tehlikelidir ve ölümcüldür.
Çünkü ferritin yüksekliği, aşırı demir yükü demektir. Demir zehir etkisi yapmaya başladığında son derece hayatidir ve öldürücü olabilir. Bu nedenle ferritin testleri dikkatle incelenmelidir ve yükseklik ya da düşüklükte hemen tedavisi başlanmalıdır.
Ferritin nasıl normal seviyede tutulur?
Ferritin seviyesinin normal tutulması için öncelikle dikkat edilmesi gereken şey beslenmedir. Diyette ne kadar demir alındığı önemlidir. Aşırı demir alımı zehir etkisi yapacağı için normal şekilde demir alımının sağlanması gerekir. Demir eksikliği içinse bolca yumurta, et, hindi, balık, süt ve süt ürünleri, yeşil yapraklı sebzeler gibi besinler tüketilmelidir.
Çay ve kahve tüketimine dikkat edilmeli, aşırıya kaçılmamalıdır. Folik asit, B12 gibi minerallerin ve vitaminlerin yeterli alındığına dikkat edilmelidir. C vitamini tüketimi önemlidir çünkü c vitamini demir emilimini hızlandırır. Bu nedenle portakal, kivi, çilek gibi meyvelerin tüketilmesi önerilir.
Ferritin testi nedir, nasıl yapılır?
Ferritin testi, serum ferritin testi olarak da bilinir ve kandaki ferritin düzeyinin ölçülmesi testidir. Bu test, kol damarlarından intravenöz giriş ile örnek kan alınarak yapılır. Alınan kan laboratuvara gönderilir ve kısa sürede sonuçlar alınır.
Ferritin testi, TIBC( total demir bağlama kapasitesi) ve UIBC( doymamış demir bağlama kapasitesi) gibi parametrelerle birlikte değerlendirilebilir. Bu testler, kanda demir bağlayan yerlerin demire olan doyumlarını ifade eder. Bu testlerin sonunda ferritinin normal değerlerinde olup olmadığı incelenir. Normal değerlerinden sapma söz konusu ise detaylı inceleme yapılır.
Ferritin testi öncesi herhangi bir hazırlık gerekir mi?
Ferritin testi vermeden önce herhangi bir hazırlık yapmanız beklenmez. Ancak doktorun istemine göre aç ya da tok olarak test numunesi vermeniz gerekebilir. Bu durumda 8-12 saat öncesinden yemenin kesilip yalnızca su içilerek devam edilmesi istenebilir.
Bu makale tıbbi tavsiye olarak yorumlanmamalıdır. Sağlıklı yaşam rutininizde herhangi bir değişiklik yapmadan önce lütfen doktorunuzla görüşün.