CA 19-9 Testi

Kanser Antijeni 19-9 (CA 19-9) testi, özellikle pankreas kanseri gibi belirli kanser türlerinin teşhis ve takibinde kullanılan bir tümör belirteci testidir. Bu test, hastalığın ilerleyişini izlemeye ve tedavi başarısını değerlendirmeye yardımcı olur. Ancak CA 19-9 değerlerinin yüksek olması her zaman kansere işaret etmez ve bazı durumlarda zararsızdır. Bu makalede, CA 19-9 seviyelerinin ne zaman tehlikeli olduğunu ve hangi durumlarda ek testlerin yapılması gerektiğini inceleyeceğiz.

CA 19-9 Testinin Önemi

CA 19-9, kanser hücreleri tarafından üretilen ve kandaki düzeyleri ölçülen bir glikoproteindir. Yüksek CA 19-9 seviyeleri, özellikle pankreas, safra kesesi, karaciğer ve mide kanserlerinin varlığını gösterebilir. Test, kanserin teşhisinde kullanılmasının yanı sıra, tedavinin etkinliğini değerlendirmek ve hastalığın nüksünü tespit etmek için de kullanılır.

CA 19-9 Seviyelerinin Yükselmesi

CA 19-9 seviyeleri, bazı durumlarda kanser dışındaki sebeplerle de yükselebilir. İltihaplı bağırsak hastalıkları, safra taşları, pankreatit ve karaciğer hastalıkları gibi durumlar da CA 19-9 seviyelerinin yükselmesine yol açabilir.

CA 19-9 Seviyeleri Ne Zaman Tehlikelidir?

Yüksek CA 19-9 seviyeleri, her zaman kanseri işaret etmese de, belirli durumlarda tehlikeli kabul edilebilir. Klinik belirti ve semptomlarla birlikte değerlendirildiğinde, yüksek CA 19-9 düzeyleri ciddiye alınmalıdır. Bu durumlar şunları içerir:

Önceden teşhis edilmiş kanser hastalarında, yüksek CA 19-9 düzeyleri hastalığın ilerlemesi veya tedaviye yanıtsızlık anlamına gelebilir.

Yeni başlayan belirtiler ve semptomlarla birlikte yüksek CA 19-9 düzeyleri, kanser riskinin daha yüksek olduğunu gösterir ve daha fazla inceleme gerektirir.

Yüksek CA 19-9 Seviyeleriyle İlgili Öneriler

Yüksek CA 19-9 seviyeleri, her zaman kansere işaret etmese de, şüpheli durumlarda doktorlar şu adımları takip etmelidir:

• Hastanın klinik belirtilerini ve semptomlarını dikkatlice değerlendirmek.
• Tıbbi öykü ve fizik muayene sonuçlarını incelemek.
• İhtiyaç duyulduğunda, daha spesifik ve duyarlı testler yapmak, örneğin pankreatik veya hepatobiliyer kanserlerin görüntüleme yöntemleri ile tanısını değerlendirmek.
• Gerekirse, biyopsi yaparak kanser hücrelerinin varlığını teyit etmek veya dışlamak.
• Kanser teşhisi konulan hastalarda, uygun tedavi yöntemlerini belirlemek ve uygulamak.
• Tedavi sürecinde CA 19-9 seviyelerini izlemeye devam etmek ve tedavinin etkinliğini değerlendirmek.

CA 19-9 testi, özellikle pankreas kanseri gibi kanser türlerinin teşhis ve takibinde kullanılan önemli bir tümör belirtecidir. Ancak yüksek CA 19-9 seviyeleri her zaman kansere işaret etmez ve bazı durumlarda zararsızdır. Yüksek CA 19-9 seviyelerinin tehlikeli kabul edilebilmesi için, klinik belirtiler ve semptomlarla birlikte değerlendirilmelidir. Şüpheli durumlarda, doktorlar daha spesifik ve duyarlı testler yaparak kanser teşhisi koymalı ve uygun tedavi yöntemlerini belirlemelidir.

CA 19-9, kanser belirteci olarak kullanılabilen protein yapıdaki karbonhidrat 19-9’un adıdır. CA 19-9, bazı kanser türlerinde yüksek oranda bulunur: Pankreas, safra yolları ve safra kesesi kanseri.

CA 19-9 testinde kan ölçümü yapılır. Kandaki CA 19-9 miktarı belirlenerek kanserin mevcut durumu hesaplanabilir. Ne var ki kanda yüksek oranda bulunan CA 19-9 her zaman kanseri ifade etmez. Buna örnek olarak pankreas iltihabı gösterilebilir. Pankreas iltihabında tıpkı kanserde olduğu gibi yüksek miktarda CA 19-9’a rastlanılır.

CA 19-9 testi, temelde şu amaçlar için kullanılabilir:

·        Pankreas, safra kesesi ve safra yollarındaki CA19-9 miktarını öğrenmek.

·        Kanser tedavisi gören hastanın tedaviye cevap verip vermediğini incelemek.

·        Pankreas iltihabı geçiren hastanın pankreasının durumunu kontrol etmek.

·        Safra kesesi taşı, siroz, tiroid gibi farklı hastalıkların seyrini takip etmek.

Görüldüğü üzere C19-9 testi tek başına kanser tanısı koymak için yeterli değildir. Testin sonucu yüksek oranda CA 19-9 gösterse bile mevcut oran farklı hastalıkları işaret edebilir.

Tümör Belirteci Nedir?

Tümör belirteci nedir sorusunun yanıtını verelim. Kanser hücreleri ya da normal hücrelerin mevcut kanser oluşumuna karşı meydana getirdiği protein, antijen veya farklı yapılardaki moleküllerdir. Üretilen tümör belirteçleri, kanserin teşhis edilmesinde kullanılabileceği gibi tedavi sürecinde de kullanılabilir. Tümör belirteçleri ile hastanın kanser teşhisi, tedavisi ve takibi yapılır.

·        Tümör belirteçleri tükürük, doku örneği, kan, idrar gibi biyolojik sıvılarla ölçülebilir.

·        Bazı tümör belirteçleri ile kanser teşhis edilirken bazılarıyla tedavinin ne seyirde gittiği izlenebilir.

·        Tümör belirteçleri, kanser hastalarında yüksek seviyede bulunabilir.

·        Tümör belirteçlerinin yüksek seviyede bulunduğu her durum, kansere işaret etmez.

·        Tümör belirteçleri, bazı kanser türlerinde işe yararken her kanseri teşhis etmede uygun değildir.

Görüldüğü üzere, tümör belirteci kanser teşhisinde kullanılabilirken kanseri saptamak için tek başına yeterli değildir.

Sık Sorulan Sorular

CA 19-9 Testi Neden Yaptırılır? Elde Edilen Sonuç Neye İşaret Eder?

CA 19-9 testi, bazı kanser türlerini teşhis etmek için yaptırılabilir: pankreas, kolon, mide, safra yolu, safra kesesi… CA 19-9, kanser tedavisi gören hastanın durumunu ya da kanserin ilerleyişini kontrol etmek için istenebilir; ayrıca ilerleyen dönemde rahatsızlığın tekrar ortaya çıkma ihtimaline karşı da yaptırılabilir.

Yapılan testin sonucunda CA 19-9 oranı yüksek dahi çıksa bu durum direkt olarak kanser hastalığına işaret etmez; yüksek CA 19-9 oranı pankreas enfeksiyonu gibi farklı rahatsızlıkları gösteriyor olabilir. CA 19-9 testi kanseri teşhis etmede tek başına yeterli değildir. Testin yaptırılış nedenlerini ve elde edilen sonuçları genel olarak şu şekilde sıralayabiliriz:

·        CA 19-9; Pankreas, safra yolu, safra kesesi, mide kanseri teşhisi ve kanserin şiddetini belirlemek için yaptırılabilir.

·        CA 19-9, safra yolundaki tıkanıklığı belirlemek için istenebilir.

·        CA19-9, pankreasta oluşan iltihabı incelemek ve iltihabın seyrini gözlemlemek için yaptırılabilir.

·        CA 19-9, hastaya uygulanan tedavinin hasta vücudu tarafından hangi şekilde kabul edildiğini belirlemede kullanılabilir.

·        CA 19-9, kanseri atlatmış kişilerde belirli aralıklarla yaptırılır. Burada amaçlanan şey kanserin tekrar ortaya çıkıp çıkmayacağını kontrol etmektir.

Görüldüğü üzere testin sonuçları, kimi zaman hastalığı teşhis kimi zaman da hastalığın ilerleyişini öğrenmek için değerlidir. Ek olarak doktor tarafından farklı istekler doğrultusunda CA 19-9 testine başvurulabilir.

Test İçin Alınan Numune ve Hazırlığı Nasıldır?

Test için herhangi bir damar yolundan kan alınması yeterlidir. Doktorunuz aksini söylemedikçe test için ekstra hazırlığa girmenize gerek yoktur.

CA 19-9 Testi Beraberinde Hangi Testler Yaptırılır?

·        Endoskopik Ultrasonografi: Kameralı tüp yardımıyla pankreas, safra kesesi izlenir.

·        Tomografi Taraması: Tomografi taramasıyla kanserin mevcut durumu ya da yayılma hızı incelenir.

·        Karaciğer Testi: Karaciğer fonksiyon testiyle mevcut safra kesesi kanseri öğrenilebilir.

·        MRG: Manyetik Rezonans Görüntüleme ya da diğer adıyla MRG, kanserin teşhisinde kullanılır.

·        Ultrasonografi: Ultrasonografi ile karın bölgesinde yer alan organlar incelenir. Bu sayede pankreas, safra kesesi, safra yolları durumu hakkında bilgi edinilir.

·        Tam Kan Sayımı: Kan sayımı, kanser hücrelerinin kan hücreleri üzerindeki etkiyi inceler. Pankreas, safra kesesi kanserinde muhakkak yaptırılır.

Pankreas Kanserinin Sebebi Nedir? Risk Faktörleri Nelerdir?

Pankreas kanserinin bilinen herhangi bir sebebi yoktur. Buna bağlı olarak bazı risk faktörlerinden bahsedilebilir:

·        60 yaşın üstündeki insanlarda daha yaygındır.

·        Aşrı alkol tüketimi, sigara, obezite ve diyabet; pankreas kanser riskini yükseltir.

·        Kalıtsal faktörler, kansere sebep olabilir.

·        Radyasyona maruz kalmak, kötü çalışma koşulları, kimyasal maddelerle yakın temas gibi faktörler riski artırır.