Tetanoz Aşısı ve Yan Etkileri

Tetanoz aşısı tetanoz hastalığına karşılık uygulanan bir aşıdır. Bu açıdan öncelikle tetanoz nedir sorusunun cevabı verilmelidir.

Tetanozun öncelikle çok eski çağlardan beri bilinen bir enfeksiyon hastalığı olduğunu söylemek gerekir. Milattan önce 1.600 yıllarındaki antik döneme ait el yazmalarında dahi tetanoz ait klinik semptomlardan bahsedilmektedir. Komplikasyonları açısından tetanoz ölümcül sonuçlara varabilmektedir. Şu an için tetanozun kesin bir tedavisi yoktur. Bu nedenle hastalıktan korunmak için bulunan en etkili yöntem aşıdır.

Tetanoz Nedir?

Tetanoz nedir? Tetanoz clostridium tetani denilen bakteriden kaynaklanan bir hastalıktır. Sinir sistemini etkiler. Halk arasında daha çok kazıklı humma da denir. Yunancada kasılma anlamına gelen tetanos kelimesinden türetilmiştir.

Özellikle boyun ve çene kaslarında ağrılı kasılmalara neden olur. Kişinin solunum sistemine etki ederek ölümcül sonuçlara yol açabilir.

Dünya genelinde gelişmiş ülkelerde uygulanan aşıyla bu hastalık çok az görülür hale gelmiştir. Fakat aşılamanın düzenli yapılmadığı az gelişmiş ülkelerde tetanoz hala önemli bir tehdit unsurudur. Hastalığın aşı dışında direkt uygulanan bir tedavisi henüz yoktur. Bu nedenle aşı mutlaka yapılmalıdır. Diğer tedavi yöntemleri ise hastalık bitene kadar oluşacak komplikasyonları sadece önlemeye yöneliktir.

Tetanoz Türleri Nelerdir?

Tetanoz türleri nelerdir? Tetanoz genel olarak 4 farklı türde bulunur. Bu türler şöyle sıralanabilir:

·        Yaygınlaşmış tetanoz (Jeneralize): En yaygın görülen tetanoz türü yaygınlaşmış tetanoz dur. Taşikardi, terleme, hipertansiyon ve çenede kitlenme gibi belirtilerle kendini belli eder.

·        Neonatal tetanoz: Özellikle yeni doğan bebeklerde göbek bağından bakteri bulaşması sonucu ortaya çıkar. Bebekler de sinir hücreleri kısa olduğu için hastalık çok kısa sürebilir. Fakat önlem alınması gerekir.

·        Sefalik tetanoz: Bu tetanos türü özellikle kafa travmalarında görülür. Kraniyal sinirlerinde ortaya çıkabilir.

·        Lokal, tetanoz: Lokal tetanoz en nadir oluşan tetanoz türüdür. Lokal tetanoz daha çok tek kas grubunda oluşabilir. İlerleyerek jeneralize türlere dönüşebilir.

Tetanoz Neden Olur?

Tetanoz neden olur sorusu aynı zamanda önlemeye yöneliktir. Tetanoza clostiridium tetani bakterisi yol açar. Bu bakteri normal şartlarda memeli hayvanların bağırsaklarında veya toprakta yaşar.

Ancak insan vücudunda oluşan herhangi bir sıyrık ya da yaralanmadan dolayı vücuda girerek kana karışır. Kana karışması durumunda tetanoz kuluçka süresi başlar.

Kuluçka süresi ortalama 7 – 10 gündür. Bu süreçte bakteri metalloproteaz tetanospazmin ismindeki toksini üretmeye başlar. Toksin omurilik ve beyin köküne ulaşıp sinir hücreleri arasında iletişimin bozulmasına neden olur. Bu nedenle kişinin kaslarında istem dışı kasılmalar ortaya çıkar.

Halk arasında tetanozun, özellikle pastan oluştuğu zannedilir. Bu nedenle herhangi bir paslı çiviye demire temas edilmesi halinde hemen tetanoz aşısı akla gelir. Fakat pastan dolayı tetanoz oluşmaz. Paslı demir kesiği paslı çivi batması tetanoza sebebiyet vermez.

Tetanozun Belirtileri Nelerdir?

Tetanoz belirtileri çeşitli şekillerde görülebilir. Bu belirtiler kuluçka süresi olan 7 – 10 gün sonunda görülür. En yaygın görülen belirtiler şunlardır:

·        Çene kaslarında sertleşme ve spazm.

·        Yüksek ateş.

·        Ense kaslarında sertlik oluşması.

·        Yutkunmada güçlük çekme.

·        Terleme.

·        Karın kaslarında sertlik oluşması.

·        Kan basıncının yükselmesi ile tansiyon oluşması.

·        Kalp atışlarının hızlanması.

·        Bir uyaranda acı veren spazmlar. Mesela ışık, yüksek ses ya da temas hali…

Tetanoz ile Oluşan Komplikasyonlar Nelerdir?

Tetanoz ile oluşan komplikasyonlar farklı şekillerde kendini gösterir. Sinir uçlarına yapışan tetanoz toksinini oradan temizlemek mümkün değildir. Fakat yeni sinir uçlarının oluşması ile oralar iyileşebilir. Ancak bu durumda birkaç aylık zaman gerekir. Hastalığın geçirildiği bu zaman diliminde de birçok komplikasyon meydana gelebilir. Bu komplikasyonlardan bazıları şunlar olabilir:

·        Çok şiddetli spazm geçirilmesinden dolayı omurgada ya da diğer kemiklerde kırılmalar yaşanabilir.

·        Kişinin vücudunda herhangi bir yerde kan pıhtısı oluşabilir. Bu pıhtı akciğer arteri tıkayarak pulmoner emboli hastalığına yani damar tıkanmasına yol açabilir.

·        Çok şiddetli, gelişen kas spazmları solunum yetmezliği ile sonuçlanabilir.

·        Solunumun durması sonucunda oksijen eksikliği meydana gelir. Bu da kalp durması ve ölümle sonuçlanabilir.

Tetanoz Nasıl Teşhis Edilir?

Tetanoz nasıl teşhis edilir sorusuna karşılık bu hastalığın teşhisinde özel bir tanı testi bulunmamaktadır. Doktor şikayetleri dinleyerek fiziki muayene yapar ve sonra hastalığın teşhisini koyabilir.

Tetanoz Tedavisi Nasıl Yapılır?

Tetanoz tedavisi nasıl yapılır? Başta da belirttiğimiz gibi tetanoz hastalığının tedavisi için herhangi bir ilaç yoktur. Tedavideki asıl amaç belirtilerin şiddetini düşürmektir. Bu yardımcı tedavilerden bazılarını şöyle sıralayabiliriz.

·        Antibiyotik uygulamaları. Tetanoz hastalığına neden olan bakteri için enjeksiyon yolu ya da tablet ile antibiyotik uygulanabilir. Doktor bunları reçete edebilir.

·        Yaranın temizlenmesi. Yaralarda bulunan ölü dokular clostiridium tetani bakterisinden temizlenir. Bu bakterilerin temizlenmesi ile bakterilerin yeniden üremesine neden oluşa neden olabilecek etkenler ortadan kaldırılır. Bunun için pansuman yapılır.

·        Anti toksin uygulaması. Immünglobulin yani vücutta serbest gezen ve bu sinire bağlanmamış tetanoz toksinlere bağlanarak hastalığın durdurulmasına yardımcı olabilir.

·        Aşı uygulaması. Tetenoz aşısı korunmak isteyen kişilere olduğu gibi hastalara da uygulanabilir.

·        Sakinleştirici uygulamalar. Hastanın şiddetli kas fazlalarını önlemek amacıyla yüksek dozda ağrı kesici ve kas gevşetici ilaçlar verilebilir.

Bütün bu tedavi uygulamaları dışında ayrıca istemsiz kas kasılmalarını önlemek amacıyla magnezyum, sülfat ve beta bloker gibi ilaçlarda tercih edilebilir.

Tetanoz Aşısı Nedir?

Tetanoz aşısı nedir? Tetanoz aşısı tetanozun kesin tedavisi bulunmadığından hastalıktan korunmanın ilk adımıdır. İçeriği gereği tetanoz aşısı inaktive edilen haliyle uygulanmaktadır. Ülkemizde tetanoz aşısı süreci genel olarak üç farklı biçimde takip edilmektedir:

·        Bebeklerde tetanoz aşısı 2., 4., ve 6. aylarda rutin beşli karma aşı içinde yapılmaktadır.

·        18. ayın sonunda bebeklere pekiştirme dozu uygulanmaktadır. Yine 4 – 6 yaşlarında yeniden bir pekiştirme dozunun uygulanması tavsiye edilir.

·        Sonrasında ise 11 – 12 yaşlarında bir pekiştirme dozu daha yapılması, ardından da her 10 yılda bir tetanoz aşısı yapılması önerilir.

Yetişkinlerde Tetanoz Aşısı Kaç Doz Uygulanır?

Yetişkinlerde tetanoz aşısı kaç doz uygulanır? Daha önce aşı kaydı olmayan yetişkinlerde erişkin tip 3 doz difteri – tetanoz aşısıyla primer aşılamalar yapılmalıdır. Bu aşılama tamamlandığında ise 10 yılda bir difteri – tetanoz aşısı uygulanmalıdır.

Tetanoz Aşısının Yan Etkileri Nelerdir?

Tetanoz aşısının yan etkileri genellikle hafif ve geçici düzeydedir. Bunları başlıca şöyle sıralamak mümkündür:

·        Hafif ateş hali

·        Kas ve eklem ağrıları

·        Bulantı

·        Yorgunluk hissi

·        Hafif hastalık hissi

·        Enjeksiyonun uygulandığı alanda şişlik, kaşıntı ya da kızarıklık…

Gebelik Döneminde Tetanoz Aşısı

Gebelik döneminde tetanoz aşısı doktorlarca önerilir. Doktorlar genellikle ilk 3 aydan sonra tetanoz aşısı yaptırılmasını tavsiye ederler. Kimi durumlarda anne adayı 10 yıl içinde tetanoz aşısı olmuş ise yeni bir aşıya gerek duyulmaz. Gebelik döneminde uygulanan tetanoz aşısı hem bebeği hem de anneyi enfeksiyonlara karşı korumaktadır.

Gebelik Döneminde Tetanoz Aşısının Yan Etkileri

Gebelik döneminde tetanoz aşısının yan etkileri normal zamandaki aşılamanın yan etkileriyle benzerdir. Ancak gebelik sürecinin hassasiyetinden dolayı yan etkiler daha yoğun görülebilir. Aşının uygulandığı alanda hassasiyet ve kızarıklık oluşabilir. Aşı uygulanan bölgenin etrafında hafif ağrı ve hafif sertlik oluşabilir. Baş dönmesi ve ateşlenme yaşanabilir.

Tetanozdan Korunma Yolları

Tetanozdan korunma yolları arasında ilk olarak tetanoz aşılarının planına uygun yaptırılması gelir. Şu an için hastalıktan korunmanın en etkin yolu aşıdır. Çocukluk döneminden sonra yetişkinlerde 10 yılda bir aşılar güncellenmelidir. Bir yara oluşması halinde bakımı iyi yapılmalı, temiz tutulmalıdır. Böylece enfeksiyon riski azaltılabilir.

Tetanoz Aşısından Sonra Banyo Yapılabilir Mi?

Tetanoz aşısından sonra banyo yapılabilir mi sorusu aşıyı yaptıran ya da yaptırmayı düşünenlerin en çok aklına gelen sorulardan birisidir. Yapılan tetanoz aşısından sonra banyo yapmakta herhangi bir mahzur yoktur. Rahatlıkla banyo yapılabilir. Fakat enjeksiyon uygulanan bölgede hassasiyet oluşabileceğinden sert ovalama, kaşıma yapılmamalıdır.