Tam Kan Sayımı (CBC) - Hemogram Testi

Tam kan sayımı (CBC) – hemogram testi insan sağlığını değerlendirmek için kullanılan en temel testlerden birisidir. Bu testte insan vücudunun en temel bileşenlerinden birisi olan kan detaylı analiz edilir ve kanın sahip olduğu özellikler değerlendirilir.

Her ne kadar tam kan sayımı testi olarak adlandırılsa da bu test aynı zamanda hemogram, CBC, diferansiyel ile CBC, TKS gibi farklı adlandırmalarla da anılır. Anemi, enfeksiyon ve daha pek çok hastalığın kontrolünde yaygın şekilde tarama testi olarak tam kan sayımı testine başvurulur.

Tam kan sayımı ile sayıma dahil olan hücrelerin özellikleri detaylı incelenir. Bu hücrelerin özellikleri ve sayıları eğer kişide B12 vitamini, folat eksikliği, demir eksikliği ile devreden anemiler yoksa yaşam tarzındaki değişikliklerle değişmemektedir. Dolayısıyla hastanın doğrudan kan hücre sayılarını ve özelliklerini değiştirmesi mümkün değildir.

Hemogram – Tam Kan Sayımı (Normal Değerleri)

Hemogram – tam kan sayımı (normal değerleri) her kan tahlilinin sonucunda, her parametreye göre ayrı ayrı değerlendirilir. Bu parametrelerin birisi düşükken diğeri yüksek çıkabilir. Her testte mutlaka referans aralıkları belirtilir ve değerlendirme ona göre yapılır. Cinsiyet, yaş gibi pek çok etken test sonuçları değerlendirilirken göz önünde bulundurulur.

Tam kan sayımı yapıldıktan sonra sonuç sayfasında bir dizi alt parametreler bulunur. Bunların her birisi biyolojik sistemi değerlendirmede büyük önem taşır. Bu nedene doktor detaylı bir sorgulama ve değerlendirme yapma olanağı elde eder. Bu alt parametrelerden birisi WBC, yani beyaz kan hücresi sayımıdır. Burada kanda birim hacimde yer alan beyaz kan hücresi sayılır. Artması da azalması da anlamlıdır.

Beyaz kan hücresi tipleri beş farklı türdedir. Bunlar nötrofiller, lenfositler, monositler, eozinofiller, bazofillerdir. Hemoglobin kandaki oksijen taşıyan protein miktarını gösterir. Hematoksit tam kanın belli bir hacmindeki kırmızı kan hücrelerine olan oranını gösterir.

MCV ortalama korpuskular hacmini, eritrositlerin ortalama büyüklüğünü yansıtır. Normalde büyük olan eritrositler bulunduğunda MCV artar. MCV azalmış ise eritrositler normalden küçük demektir. Talasemi ve demir eksikliği anemisinde MCV azalır.

MCH ortalama korpuskular hemoglobin olup eritrositlerin oksijen taşıma kapasitesinin hesaplamasıdır. MCHC ise ortalama korpuskular hemoglobin konsantrasyonunu ifade eder. Bir eritrosit içindeki ortalama hemoglobin hesaplanırken MCHC kullanılır. Demir eksikliği anemisi ve talasemi gibi durumlarda MCHC değerleri azalır. Yanıklarda, konjenital bozukluk olan herediter sferositoz gibi durumlarda ise MCHC değerleri artar.

RDW eritrosit dağılım genişliği olup eritrosit büyüklüğündeki değişimin hesaplamasını gösterir. Pernisiyöz anemi gibi bazı anemi türlerinde RDW artışı meydana gelir. Trombosit sayımı kandaki belli bir hacimdeki trombosit sayısını yansıtır. Azalmada ve artışta pıhtılaşmayla alakalı anormallikler yaşanabilir.

MPV ise ortalama trombosit hacmini ifade eder. Trombositlerin ortalama büyüklüğünü gösterir. Trombosit artışı olduğunda MPV artışı meydana gelir. Bu da kemik iliğindeki trombosit üretimiyle alakalı fikir verir.

Genel olarak ise tam kan sayımı normal değerleri şöyle ifade edilebilir:

·        BK: (4 - 10 bin/µL)

·        Hb: (13.5 - 17 g/dl)

·        Htc: (%40 - 50)

·        Plt: (150 - 400 bin/µL)

·        MCV: (80 - 95 fL)

·        Nötrofil: (%40 - 75)

·        Kanana Zamanı: (2 - 5 dk)

·        Pıhtılaşma Zamanı: (2 - 6 dk)

·        PT: (9.5-12.5 sn)

·        APTT: (25.5 - 38.5 sn)

·        INR: (1)

·        Sedimantasyon: (E=Yaş/2, K=(yaş+10)/2)

·        Fibrinojen: (2 - 4 g/L).

Tam Kan Sayımı ve Normal Hemogram Değerleri (Complete Blood Count, CBC, Hemogram)

Tam kan sayımı ve hemogram normal değerleri genel sağlık durumunun değerlendirilmesinde kullanılmaktadır. Ayrıca lösemi, anemi, enfeksiyon gibi çeşitli hastalıkların tanısında önemli göreve sahiptir. Tam kan sayımı ile birlikte beyaz küre (lökosit), kırmızı küre (eritrosit), hematokrit, hemoglobin ve trombosite (platelet) bakılmaktadır.

Eğer tam kan sayımında eritrosit ve hemoglobin sayısı düşükse buna anemi adı verilir. Anemi yorgunluk ve halsizlik şeklinde belirti gösterir. Anemi B12 vitamini eksikliği, demir eksikliği, kan kaybı ve daha başka hastalıklardan kaynaklanır.

Tam kan sayımının fazlalığına eritrositoz adı verilir. Hematokrit ve hemoglobin düzeyi de tam kan sayımı fazlalığında artmış olur. Genellikle kalp hastalıklarına ve polistemia veraya bağlı gelişir. Tam kan sayımında beyaz küre düşüklüğü varsa bu lökopeni olarak adlandırılır. Otoimmün hastalıklarda, kemik iliği hastalıklarında, kanserlerde, sepsiste ve kemoterapide kendini gösterir.

Tam Kan Sayımı (CBC) – Hemogram Testi: Kan Değerlerinin Değerlendirilmesi ve Önemi

Tam Kan Sayımı (CBC), birçok hastalığın tanısında ve tedavisinde önemli bir rol oynayan rutin bir laboratuvar testidir. CBC testi, kandaki farklı bileşenlerin miktarını ve durumunu değerlendirerek bir kişinin genel sağlık durumunu belirlemeye yardımcı olur. Bu makalede, CBC testinin nasıl yapıldığı, hangi parametreleri ölçtüğü ve sonuçların nasıl yorumlanması gerektiği gibi konulara değineceğiz.

CBC Testi Nedir ve Nasıl Yapılır?

CBC testi, kırmızı kan hücreleri (alyuvarlar), beyaz kan hücreleri (lökositler) ve kan pulcukları (trombositler) gibi farklı kan hücrelerinin miktarını ve yapısını ölçer. Ayrıca hemoglobin (Hb) ve hematokrit (Hct) gibi parametreleri de içerir. CBC testi, genellikle bir kan örneği alınarak laboratuvarda yapılır. Kan örneği genellikle kolun damarlarından alınır ve otomatik bir analiz cihazında değerlendirilir.

CBC Testi Hangi Parametreleri Ölçer?

CBC testi, aşağıdaki parametreleri ölçer:

1. Kırmızı Kan Hücreleri (Eritrositler): CBC testi, eritrosit sayısını (eritrosit sayımı), ortalama eritrosit hacmini (MCV), eritrosit dağılım genişliğini (RDW) ve hemoglobin miktarını (Hb) değerlendirir. Bu parametreler, anemi gibi kırmızı kan hücresi bozukluklarının tanısında önemli bir rol oynar.
2. Beyaz Kan Hücreleri (Lökositler): CBC testi, lökosit sayısını (lökosit sayımı) ve farklı lökosit tiplerinin yüzdesini (nötrofiller, lenfositler, monositler, eozinofiller, bazofiller) değerlendirir. Bu parametreler, enfeksiyonlar, romatoid artrit, lösemi gibi birçok hastalığın teşhisinde kullanılır.
3. Kan Pulcukları (Trombositler): CBC testi, trombosit sayısını (trombosit sayımı) ve trombosit hacmini (MPV) değerlendirir. Bu parametreler, kanama bozukluklarının ve trombosit hastalıklarının teşhisinde önemlidir.

CBC Testi Sonuçlarının Yorumlanması

CBC testi sonuçları, her bir parametrenin normal aralıklarına göre değerlendirilir. Her bir parametredeki anormallikler, bir hastalığın belirtisi olabilir veya sağlık durumunda bir değişiklik olduğunu gösterebilir. İşte CBC testi sonuçlarının genel yorumlanması için dikkate alınması gereken bazı önemli noktalar:

Eritrosit Parametreleri:

Eritrosit Sayımı: Normal aralık, yetişkinlerde genellikle 4.5-5.5 milyon/μL arasındadır. Düşük eritrosit sayısı anemiye, yüksek sayı ise polisitemiye işaret edebilir.

MCV (Ortalama Eritrosit Hacmi): Normal aralık, 80-100 fL arasındadır. Düşük MCV değerleri mikrositer anemiyi, yüksek değerler ise makrositer anemiyi gösterebilir.

RDW (Eritrosit Dağılım Genişliği): Normal aralık, genellikle 11.5-14.5% arasındadır. Yüksek RDW değeri, eritrositlerin boyut ve şekil olarak heterojen olduğunu gösterebilir.

Lökosit Parametreleri:

Lökosit Sayımı: Normal aralık, genellikle 4.5-11.0 bin/μL arasındadır. Düşük lökosit sayısı bağışıklık sistemi zayıflığına, yüksek sayı ise enfeksiyon veya iltihaplanma gibi durumlara işaret edebilir.

Lökosit Dağılımı: Farklı lökosit tiplerinin yüzdesi de önemlidir. Örneğin, yüksek nötrofil yüzdesi enfeksiyonu, yüksek lenfosit yüzdesi viral enfeksiyonu veya bağışıklık bozukluğunu gösterebilir.

Trombosit Parametreleri:

Trombosit Sayımı: Normal aralık, genellikle 150-450 bin/μL arasındadır. Düşük trombosit sayısı trombositopeniye, yüksek sayı ise trombositoza işaret edebilir.

MPV (Ortalama Trombosit Hacmi): Normal aralık, genellikle 7.5-11.5 fL arasındadır. Yüksek MPV değeri, trombositlerin boyut olarak heterojen olduğunu gösterebilir.

CBC testi sonuçları, yalnızca bir kılavuz niteliğindedir ve doktorunuzun değerlendirmesiyle birlikte ele alınmalıdır. Herhangi bir anormallik durumunda, doktorunuz genellikle ek testler veya muayeneler isteyebilir. CBC testi, birçok hastalığın tanısında ve takibinde önemli bir rol oynamaktadır. Örneğin:

Anemi: Düşük hemoglobin ve eritrosit sayıları anemiyi gösterebilir. Aneminin nedeni demir eksikliği, vitamin B12 veya folik asit eksikliği, kan kaybı veya kronik hastalıklar olabilir.

Enfeksiyonlar: Yüksek lökosit sayısı, özellikle nötrofillerin yüksek olması, enfeksiyonun bir işareti olabilir. Bu durum, bakteriyel enfeksiyonlarda sıklıkla görülür.

Romatoid Artrit: CBC testi, lökosit sayımında artış ve diğer inflamasyon belirteçlerinde yükselme göstererek romatoid artrit gibi otoimmün hastalıkları gösterebilir.

Lösemi: Yüksek lökosit sayısı, anormal lökosit tiplerinin varlığı ve diğer belirteçler, lösemiyi düşündürebilir.

Kanama Bozuklukları: Düşük trombosit sayısı veya diğer trombosit parametrelerindeki anormallikler, kanama bozukluklarını gösterebilir.

Makalede belirtilen tüm bu parametrelerin yanı sıra, CBC testi aynı zamanda diğer hastalıkların takibinde ve tedaviye yanıtın değerlendirilmesinde de kullanılır. CBC testi sonuçlarının tam yorumlanması ve doğru bir teşhisin konulması için doktorunuzun kapsamlı bir değerlendirme yapması gerekmektedir.

CBC testi genel sağlık durumunun değerlendirilmesinde önemli bir araçtır. Bu test, kan hücreleri, hemoglobin ve trombositler gibi kritik parametreleri ölçerek birçok hastalığın tanısında ve takibinde yardımcı olur. Ancak, test sonuçlarının doğru bir şekilde yorumlanması ve klinik değerlendirmeyle birlikte ele alınması gerekmektedir. Bu nedenle, herhangi bir anormallik durumunda doktorunuza başvurmanız önemlidir.