Plevra periton sıvısında hücre sayımı plevra periton sıvısındaki hücrelerin sayısının belirlenme işlemidir. Normal olarak, plevra periton sıvısında çok az sayıda hücre bulunurken enfeksiyon veya diğer patolojik durumlarda hücre sayısı artabilir.
Plevral Sıvı Nedir?
Plevral sıvı,
plevraların yani göğüs boşluğundaki iki zarın arasında bulunur. Bu zarlar,
paryetal plevra ve viseral plevra olarak adlandırılır. Bu sıvı, plevraların
birbirine sürtünmesini önler. Böylece solunum sırasında plevralar arasındaki
sürtünme ve aşınma minimize edilir.
Kan
damarlarındaki plazma, paryetal plevra membranları arasında bulunan kapiller
aracılığıyla plevral boşluğa sızar ve sıvı burada birikir. Viseral plevra,
akciğer yüzeyini kaplar ve burada bulunan lenfatik damarlar, plevral sıvısını
emerek lenfatik sistem tarafından atılmasını sağlar.
Plevral Efüzyon Nedir?
Göğüs boşluğu
içinde yer alan plevral boşluğa biriken fazla sıvıdır. Normal şartlarda plevral
boşlukta çok az miktarda sıvı bulunur ve bu sıvı, plevral zarların birbirine
sürtünmesini önleyerek solunum sırasında akciğerlerin rahat hareket etmesini
sağlar. Sıvının teşhiste görülebilmesi için 250-500 ml gibi bir aralıkta olması
gerekir.
Plevral Efüzyon Transüda Mı Eksüda Mı?
Plevral efüzyon
transüda mı eksüda mı diye sorarak başladığımızda, ilk olarak transüdanın neden
kaynaklandığını belirtelim. Transüda kan damarlarından sızan sıvıdır ve sıvı
birikmesinin nedeni kalp, karaciğer veya böbrek hastalıkları gibi sistemik
nedenlerdir. Bu durumda, plevral efüzyonun sıvı bileşimi daha az protein, düşük
LDH (laktat dehidrogenaz) olabilir.
Transüda
efüzyonları genellikle sistemik nedenlere bağlı olarak meydana gelir. Şu
hastalıklarla bağlantılıdır:
·
Kalp yetmezliği
·
Karaciğer sirozu
·
Nefrotik sendrom (böbrek hastalığı)
·
Peritoneal dializ (karın boşluğundaki sıvıların süzülmesi)
·
Hipotiroidizm (tiroid bezinin az çalışması)
·
Akut ve kronik pulmoner emboli (akciğer damarlarının
tıkanması)
·
Vena cava superior obstrüksiyonu
·
Mezotelyoma (akciğer zarı kanseri)
Eksüda ise
plevral boşluğunun enfeksiyonudur. Eksüda plevral efüzyonunda, sıvı bileşimi
daha yüksek protein, yüksek LDH ve yüksek yoğunlukta olabilir. Kanser veya
inflamatuar hastalıklara bağlı olarak görülebilir.
Eksüda
efüzyonları genellikle lokal nedenlere bağlı olarak ortaya çıkar. Şu
hastalıklarla bağlantılıdır:
·
Pnömoni (akciğer enfeksiyonu)
·
Akciğer kanseri
·
Mesotelyoma (akciğer zarı kanseri)
·
Romatoid artrit ve diğer romatizmal hastalıklar
·
Sistemik lupus eritematozus (SLE)
·
Travma veya cerrahi sonrası (örneğin kalp ameliyatı)
·
Kan pıhtısı veya emboli (akciğer damarlarının tıkanması)
Plevral efüzyonun
transüda veya eksüda olup olmadığının belirlenmesi için sıvı örneklerinin
incelenmesi gerekir.
Plevral Efüzyonun Değerlendirilmesi
Plevral efüzyonun
değerlendirilmesi için aşağıdaki değerlere bakılmalıdır:
- Glukoz konsantrasyonu
- Protein kansantrasyonu
- Laktat dehidrogenaz (LDH)
- Mikrobiyolojik kültür
- Sıvıdaki hücre sayısı
- Hematokrit
- pH.
Transüda - Eksüda Ayrımı
Transüda - eksüda
ayrımı plevral sıvıdaki protein seviyesi ve sıvıda bulunan diğer bileşenlerin
analizi yoluyla belirlenir. Protein seviyesi 25 g/L altında olduğunda transüda
lehine bir bulgudur. Bununla beraber bu seviye, 35 g/L’den büyük ise eksüda
lehine bir bulgu olarak değerlendirilir. Plevral efüzyonunun nedeni genellikle
kalp yetmezliği, karaciğer sirozu veya böbrek yetmezliğidir. Bu hastalıkların
teşhisinde Light’s kriterlerine göre değerlendirme yapılır.
Plevral Sıvının Görünümü
Plevral
sıvının görünümü plevral efüzyonun nedeni hakkında bazı ipuçları verebilir.
Plevral sıvı genellikle şeffaf ve hafif sarı renkte olmalıdır. Ancak bazı
durumlarda bu sıvının görünümü değişebilir. Koyu kırmızı veya kahverengi bir
renge sahip olabilir ve bu, kanama nedeniyle oluşabilir. Bu, Hemorajik plevral
sıvıdır. Malignite, travma, pulmoner emboli gibi rahatsızlıklarda görülür. Siyah
olduğunda metastatik karsinom veya melanomaya bağlı masif kanamayı takiben
görülebilir. Süt benzeri beyaz renkte olabilir. Şilotoraks görülebilir. Özefagus
rüptürü, sıvıda gıda parçaları olduğunda görülür.
Plevral Sıvının (Eksüda) Biyokimyasal Analizi
Plevral sıvının (eksüda)
biyokimyasal analizi plevral effüzyon nedeninin teşhisinde ve yönetiminde yardımcı
olabilecek önemli bilgiler sağlayabilir. Ölçülen bazı önemli parametreler
şunlardır:
·
Hücre sayımı: Enfeksiyon veya diğer patolojik durumlarda
hücre sayısı artabilir.
·
pH: Düşük pH seviyeleri, plevral sıvısının iltihaplanma veya
enfeksiyon nedeniyle olduğunu gösterebilir.
·
Glukoz: Düşük glukoz düzeyleri, plevral sıvısının bazı
kanserler veya iltihaplanma nedeniyle olduğunu gösterirken yüksek glukoz
düzeyleri, karaciğer hastalığı veya diyabet gibi durumlarla ilişkili olabilir.
·
LDH düzeyi: Hücre hasarını gösterebilir ve yüksek seviyeler
kanser, akciğer enfeksiyonları veya akciğer yaralanmaları gibi ciddi durumlara
işaret edebilir.
Diğer Tetkikler
Plevral sıvının
diğer tetkikleri arasında şunlar yer alır:
·
Sitoloji
·
Amilaz
·
Adenozin deaminaz (ADA)
·
Trigliserid
·
C-Reaktif Protein (CRP)
·
ProkalsitoninNT-proBNP.