Cryoglobulins; Soğuk aglutinin;
Cryoglobulins; Soğuk
aglutinin ya da kriyoglobulinler, kanda bulunan ve soğukta çökelen ve
iltihaplanma ya da organ hasarına neden olabilen anti proteinlerdir. Bu
proteinler herhangi bir belirti vermeden kanda düşük seviyelerde bulunabilirler.
Kriyoglobulinlere bağlı semptomların görülmeye başlandığı hastalığa (genellikle
bir çeşit döküntü) kriyoglobulinemi denmektedir.
Kriyoglobulinemi tek
başına (idiyopatik) mevcut olabilir ya da aşağıdaki gibi diğer hastalıklarla
ilişkili olarak vücutta meydana gelebilir:
·
Enfeksiyon, özellikle hepatit C,
·
Lenfoma ve multipl miyelom gibi kan hücresi
anormallikleri ya da
·
Lupus gibi bağ dokusu hastalığı.
Kriyoglobulinleri olan
çoğu insanda, özel bir laboratuvar testinde yüksek seviyelerde kriyoglobulin
dışında bir semptom görülmez. Semptomları;
·
Yorgunluk,
·
Eklem ağrısı,
·
Uyuşma ya da halsizlik ve
·
Genellikle alt bacaklarda kırmızı noktalar veya
mor bereler gibi görünen purpura adı verilen özel bir döküntüdür.
Daha seyrek olarak;
·
Soğuk algınlığı ile ellerin ve/veya ayakların
renginin değişmesine sebep olan Raynaud Fenomeni,
·
Kilo kaybı,
·
Yüksek tansiyon,
·
Ayak bileklerinin ve bacakların şişmesi,
·
Cilt ülserleri ve kangren,
·
Büyümüş karaciğer veya dalak,
·
Ellerde veya ayaklarda uyuşma, karıncalanma veya
zayıflık ya da
·
Böbrek hasarı görülmektedir.
Kriyoglobulinemi, kanda
kriyoglobulinlerin varlığını tespit eden spesifik bir kan testi ile teşhis
edilir. Kriyoglobulinlerin türünü öğrenmek bazen nedenini belirlemeye yardımcı
olabilir. Testin sonuçlanması 1 hafta kadar sürebilmektedir.
Kriyoglobulineminin
tedavisi her zaman gerekli değildir ve etkilenen organlara, hasarın derecesine
ve diğer tıbbi durumların varlığına bağlıdır. Sadece kriyoglobulinemi değil,
aynı zamanda ilişkili diğer hastalıkların da tedavisinin yapılması
gerekmektedir.
Tedavinin temel şekli,
etkilenen organa ve tutulumun derecesine bağlı olarak diğer ilaçlarla birlikte
veya tek başına kortikosteroidler kullanımıdır.
Bir diğer tedavi şekli,
kandaki kriyoglobülin miktarını azaltmaktır. Plazmaferez adı verilen bu
prosedür, kriyoglobulinleri plazmadan uzaklaştırır. Bu, kriyoglobulinlerin kan
akışını engelleyen ve döküntü ve organ hasarına yol açabilen arterleri tıkamasını
önlemeye yardımcı olur.
Hepatit C gibi başka bir
tıbbi durum bulunursa, genellikle bir hepatoloğa sevk edilerek anti-viral
tedavi yapılması sağlanmaktadır.
Multipl miyelom veya
lenfoma bulunursa, bir hematoloğa sevk edilerek gerekli tedavinin uygulanması sağlanır.
Kanda Kriyoglobulin Varlığına Neden Bakılır?
Kanda kriyoglobulin
varlığına kriyoglobulineminin
potansiyel nedenlerini belirlemeye veya ekarte etmeye yardımcı olmak için diğer
testlerle birlikte bakılmaktadır. İstenen testler hangi durum veya hastalıktan
şüphelenildiğine bağlıdır. Romatoid faktör (RF), antinükleer antikor (ANA) gibi
testleri ve bir otoimmün bozukluğu, hepatit C testini vb. tanımlamaya ya da
ekarte etmeye yardımcı olan çeşitli diğer otoantikorları içerebilir.
Kriyoglobulin testi pozitifse, kriyoglobulinler olarak hangi protein
türlerinin mevcut olduğunu ve kişinin hangi tür kriyoglobulinemiye sahip
olduğunu belirlemek için özel protein elektroforezi ve immünfiksasyon
elektroforezi (IFE) testi yapılacaktır.
Bir kişinin kriyoglobulinemi ile ilişkili olabilecek semptomları
olduğunda kriyoglobulin testi istenir. Bu semptomlardan bazıları:
·
Morarma,
·
Döküntü,
·
Eklem
ağrısı,
·
Zayıflık
·
El ve
ayak parmaklarında soğuğa maruz kalma ile ağrı, solgunluk, mavileşme, uyuşma,
karıncalanma ve soğukluk ile karakterize olan Raynaud fenomeni ya da
·
Bazen
ciltte ülserlere yol açacak şekilde hasara neden olabildiğinden ve ciddi doku
hasarı vakalarında kangrendir.
Kriyoglobulin Testi İçin Normal Değer
Kriyoglobulin testi
için normal değer denebilecek bir
referans aralığı bulunmamaktadır. Çoğu kişide serum kriyoglobulinleri normal
serum proteinlerinin yüksek konsantrasyonları (60.000-80.000 mg/L) arasında ve
düşük konsantrasyon seviyelerinde (100-300 mg/L) bulunur.
Kriyokrit, bir hastanın klinik sonucunu tahmin etmek için en pratik ve
klinik olarak faydalı parametre olarak tercih edilmekte; %1 veya daha fazla
kriyokrit anormal kabul edilmektedir.
Kanda Kriyoglobulin Varlığı Ne Anlama Gelir?
Kanda kriyoglobulin
varlığı ne anlama gelir diye merak
ediyor olabilirsiniz. Kanda bu anti proteinin bulunması, birçok farklı
hastalığa işaret edebildiği gibi tek başına da kriyoglobulinemiye işaret
edebilir.
Kan proteinleri, IgG ve IgM gibi normal immünoglobülinleri ve otoimmün
hastalıklara bağlı antikorları da içerebilmektedir. Kriyoglobulinler kanınızda
normal vücut sıcaklığında çözülür. Ancak soğuk bir ortamda olduğunuzda
kalınlaşabilir. Bu, eklemlerinize, kaslarınıza ve organlarınıza giden kan
akışını sınırlar ve zamanla kan damarlarınızın ve dokularınızın hasar görmesine
ve iltihaplanmasına neden olur.
Yüksek kriyoglobulin seviyeleri, vücudunuzun anormal proteinler
ürettiğinin bir işaretidir. Bu durum, bazı otoimmün bozukluklarda ve durumlarda
görülür, örneğin:
·
Raynaud
hastalığı,
·
Sistemik
lupus eritematoz,
·
Romatizmal
eklem iltihabı,
·
Sjogren
sendromu,
·
Lösemi
ve
·
Lenfoma.