HDL kolesterol halk arasında iyi kolesterol olarak bilinir ve yüksek yoğunluklu lipoprotein olarak ifade edilir. Hücrelerin normal fonksiyonu için gereken bir yağdır. Damar duvarlarına yapışır, birikir. Böylece damar sertliği ve kalp hastalığı riskini azaltmış olur.
HDL Testi Nedir?
Kan dolaşımında
HDL kolesterol seviyesini ölçmek için yapılan kan testini merak edenler HDL
testi nedir diye sorabilir. Halk arasında kötü kolesterol olarak bilinen
LDL kolesterol, kan damarlarında birikir. Damar duvarlarının kalınlaşmasına ve
daralmasına sebep olur. HDL, kötü kolesterolün damar duvarlarında birikmesini
önler. Bu sebeple HDL seviyesinin yüksek olması, damar sertliği ve kalp
hastalığı riskinin azalması anlamına gelir. O sebeple test yapılarak HDL
seviyeleri ölçülür.
HDL Testi Hangi Hastalıkların Tanısı İçin Yapılır?
Bu test
genellikle kalp hastalığı riskini belirlemek veya bir kişinin kalp rahatsızlığı
varsa o kişinin tedavi planını yapmak ve sürecini izlemek için yapılır. Total
kolesterol testiyle beraber değerlendirilir.
HDL Testi Nasıl Yapılır?
Kolun iç
kısmındaki bir damardan kan örneği alınır. Aç karnına alınan bu kan örneğinde
HDL seviyesine bakılır.
Sık Sorulan Sorular
HDL Yüksekliği Nedir?
Test sonuçlarında
çıkan HDL seviyesinin yüksekliği HDL yüksekliği nedir sorusunu akla
getirmektedir. Bu, olumlu bir durumdur. İstenen de HDL seviyesinin yüksek
olması, kötü kolesterol seviyesinin düşük olmasıdır. Çünkü HDL; kötü
kolesterolün birikimini temizler. Kalp hastalığı riskini azaltan antioksidan ve
anti-enflamatuar özelliklere sahiptir.
HDL seviyesi
yüksek olan kişilerin yüksek tansiyon, diyabet ve obezite gibi sağlık
sorunlarına yakalanma riski daha düşüktür.
HDL Düşüklüğü Nedir?
Test yaptıran bir
kişide iyi kolesterolün düşük çıkması, HDL düşüklüğü nedir ne anlama
gelir diye merak uyandırmaktadır. HDL değerinin normalden daha düşük olması,
kalp hastalığı için bir sinyaldir. Riskin arttığını ifade eder. Çünkü HDL
yüksek olduğunda kötü kolesterolün vücuttan atılmasına yardımcı olur. Kötü
kolesterol atılmazsa kan dolaşımında birikir ve plaklara sebep olur. Bu plaklar
da arter duvarının kalınlaşmasına ve sertleşmesine sebep olur. Hem kan akışını
engeller hem de kalp hastalığına kapı aralar. Bu sebeple sadece kötü
kolesterolün seviyesine bakmak yeterli değildir. Aynı zamanda iyi kolesterol
olan HDL seviyesinin de bilinmesi gerekir.
HDL Değeri Kaç Olmalı?
Vücudumuzda 5.5
gr günlük olarak kolesterol üretildiğini biliyoruz; ama HDL değeri kaç olmalı?
HDL seviyesi
cinsiyet, yaş, genetik faktörler ve yaşam tarzı gibi çeşitli faktörlere
bağlıdır. Ancak, genel olarak erkeklerde 45 mg/dL'den ve kadınlarda 55
mg/dL'den yüksek olması istenir. Uzmanlar, kandaki tüm yağ durumuna bakarak
değerlendirmede bulunur. Bu sebeple kötü kolesterol referans aralıkları da
önemlidir. Mesela kötü kolesterolde 100 mg/dl üst sınır diyebiliriz. İyi
kolesterol seviyesinin yukarıda belirttiğimiz sınırlardan düşük olması da
sağlık sorunlarına işaret etmektedir.
HDL Neden Düşer?
HDL neden düşer sorusuna
verdiğimiz cevaplar bize yaşam tarzımızla ilgili nelere dikkat etmemiz konusunda
da ipuçları vermektedir.
·
Yetersiz fiziksel aktivite
·
Sigara içmek
·
Aşırı kilo
·
Kötü beslenme alışkanlıkları
·
Diyabet gibi rahatsızlıklar
·
Yüksek trigliserid seviyesi
·
Daha önce kalp krizi geçirmiş olmak
·
Ailede kalp rahatsızlığı olması
·
Erkeklerin 45, kadınların 55 yaşın üstünde olması.
HDL Ne Zaman İstenir?
Yetişkinler için HDL
ne zaman istenir diye baktığımızda görürüz ki tam kan sayımı testi içinde
aslında iyi kolesterol değerlerine bakılması gerekir. Tam kan sayımı testinde
kolesterol değerlerinin hepsine bakılır. Zaten yukarıda saydığımız riskli
durumlara sahip kişilerde rutin olarak bu değerler incelenmektedir. Çocuklara
gelince 2 yaş üzerindeki çocuk ve gençlerde de yukarıda saydığımız riskli
koşullar varsa kolesterol testi istenebilir.
HDL Nasıl Yükseltilir?
Ailedeki
kolesterol düzeyleri kişiyi etkiliyorsa ve HDL düşükse HDL nasıl
yükseltilir?
Çevresel
faktörler riskli düzeyleri tetiklemektedir. Kısacası hem genetik hem cinsiyet
hem kişisel farklılıklar hem de çevresel faktörler kandaki yağ seviyelerinin
herkeste farklı miktarda olmasına sebep olur. Aşağıda sıraladığımız faktörlere
dikkat ederek kötü kolesterol seviyesini düşürmek ve HDL seviyesini yükseltmek
mümkündür:
·
Beslenme alışkanlıklarına dikkat etmek
·
Dengeli fiziksel aktivite
·
Şekerli ve yağlı yiyecekleri tercih etmemek
·
Sigaradan uzak durmak
·
Stresi kontrol etmek.
HDL Diyeti Var Mı?
Tam tahıllı
ekmek, yulaf, sebzeler, meyveler, fasulye, mercimek ve diğer baklagiller gibi
yüksek lifli gıdalar tüketmek faydalıdır. Kaçınılması gereken bazı yiyecekler
şöyledir:
·
Margarin, cips gibi hazır yiyecekler ve fast food
·
Tam yağlı süt ürünleri, yağlı peynirler
·
Yüksek şeker içeren gıdalar
·
Sakatat.
HDL Testi İçin Hazırlık Gerekir Mi?
Testten önce en
az 9-12 saat boyunca aç olunması uygundur. Bazı faktörler, HDL düzeyini
etkileyebilir. Bu sebeple doğumdan 6 hafta sonra ve akut rahatsızlıklar,
cerrahi müdahaleler ve kalp krizi etkisi geçtikten bir süre sonra test
yapılmalıdır.