Anemi Testi

Anemi Nedir?

Anemi, halk dilinde kansızlık olarak bilinir ve kan hücresi değerlerinin düşmesi anlamına gelir. Tıpta eritrosit(kırmızı kan hücreleri) konsantrasyonunun azalması olarak tanımlanır.

Anemi Testi hakkında bilgi almak için bizi arayın 0216 606 45 05 .

Randevu, soru veya fiyat öğrenmek için için lütfen buradan bize yazın.

Anemi hafif seyrettiği evrede kişinin yaşamını ciddi anlamda olumsuz etkilerken ileri seyrettiği evrede organların tam olarak çalışmasını sağlayacak oksijen döngüsüne engel olduğu için ölüme kadar götürebilen bir hastalıktır.

Kanın Hücreleri Nelerdir?

Kan, plazma ve kan hücreleri olmak üzere iki kısımda incelenir. Plazma, kanın sıvı kısmıdır.

Kan hücreleri ise beyaz kan hücreleri, kan pulcukları ve kırmızı kan hücreleri olmak üzere üç farklı kan hücresini bünyesinde barındırır.

Kan pulcukları pıhtılaşmadan, beyaz kan hücreleri vücut savunmasından ve kırmızı kan hücreleri ise dokulara oksijen taşımaktan sorumludur.

Kırmızı kan hücreleri alt parametrelerinde hemoglobin ve hematokrit dediğimiz iki önemli başlığı bulundurur.

Hemoglobin, dokulara oksijen iletilmesini sağlayan ve kana kırmızı rengini veren maddedir.

Hematokrit ise eritrosit yani kırmızı kan hücrelerinin dolaşımdaki kan hacmine olan oranını gösterir.

Hemoglobin ve hematokrit kanda belli bir değer aralığında bulunur. Bu değer aralığı hemoglobin için sağlıklı yetişkin grubunda; erkeklerde 13.5-17.5, kadınlarda 12.5-15.5 gr/dL’dir. Hematokrit için ise sağlıklı yetişkin grubunda; erkeklerde %42-54, kadınlarda %38-46 aralığındadır. Bu değerin altında bir sonuç çıktığında anemi akla gelir.

Hemoglobin işlevini tam olarak yerine getiremezse yani düşerse dokulara ve organlara yeterli oksijen ulaşamaz. Bu da dokuların ve organların sağlıklı bir şekilde çalışmasını engeller ve anemi dediğimiz durum ortaya çıkar. Hematokrit de eritrosit oranını ifade ettiği için hematokritin de düşmesi anemiye işaret eder.

Anemi ve Anemi Türleri

Anemi farklı türlerde karşımıza çıkmaktadır. Demir eksikliği anemisi, aplastik anemi, pernisiyöz anemi, hemolitik anemi, orak hücreli anemi, megaloblastik anemi, aneminin türleri olup çıkış nedenleri farklı olsa da sonucunda kan hücrelerinde düşüklüğe neden olarak ortaya çıkarlar.

Anemi Neden Olur?

Anemi 3 şekilde ortaya çıkar:

√ Vücutta yeterli eritrosit üretilememesi,

√ Eritrositlerin yıkımının çok hızlı olması

√ Kan kaybı

nedeniyle kan hücrelerindeki azalmaya bağlı olarak ortaya çıkar. Mevcut bir patoloji söz konusuysa, bu etmen ya eritrosit üretimini yavaşlatıcı ya da eritrosit yıkımını hızlandırıcı etki yapıyor demektir.

Aneminin Türleri Nelerdir?

Anemi genel olarak bir eksikliği ifade ettiği için nedenleri genelde türüne göre değişiklik gösterebilir.

Demir Eksikliği Anemisi

Demir eksikliği en çok görülen anemi çeşididir ve kanda demir miktarının azalması ile ortaya çıkar.

Demir, hemoglobinin yapısına katılan bir mineraldir çünkü hemoglobin demirden ve proteinden oluşur. Bu nedenle vücut için olmazsa olmazdır. Hemoglobin, demire yeterli miktarda doyduğunda organizmaya çok daha başarılı şekilde oksijen taşır.

Vücuda yeterli demir alınmadığında ya da demir vücutta çok hızlı tüketildiğinde demir eksikliğine bağlı anemi ortaya çıkabilir.

Etin fazla pişirilerek tüketilmemesi, çay ve kahve gibi demir emilimini azaltan besinlerden uzak durmak, sağlıksız besinleri tüketmemeye özen göstermek demir eksikliği için iyi bir önlem olacaktır.

Sürekli yorgunluk, el ve ayaklarda soğukluk, kulaklarda uğultu ve çınlama, dikkat dağınıklığı gibi belirtilerle kendini gösteren demir eksikliği anemisi, demir tedavisi uygulanarak çözülmektedir.

Demir eksikliği bulunan kişiler diyetine içeriğinde demir bulunduran besinleri eklemelidir.

Eğer ki vücuttaki kan kaybı nedeniyle demir eksikliği açığa çıktıysa öncelikle kan kaybına sebep olan etkenler dikkatlice araştırılır ve gerekiyorsa kaybedilen kan geri yerine konmaya çalışılır. Bunun için kan nakli gerekebilir.

Demir eksikliği olan kişiler bol bol C vitamini tüketmeli, kırmızı et, balık, süt gibi besinleri yeterli miktarda aldığına emin olmalıdır.

Aplastik Anemi

Kan hücreleri, kemik iliğinde üretilir. Kemik iliğinde lider hücre olan kök hücrelerin yetersizliği nedeniyle az kan hücresi üretilmesi sonucu gelişen aplastik anemi, tehlikeli bir anemi türüdür. Kan hücrelerinden herhangi birinin eksikliği ile ortaya çıkabilir.

Aplastik anemi her yaş grubunda görülebilen ender rastlanan bir hastalıktır. Nefes darlığı, göğüs ağrısı, hızlı kalp atışları gibi belirtileri olan aplastik anemi tedavisi için hafif evrede ilaç tedavisi yeterli olmaktadır. Ancak ilerlemiş ise kan nakli gerekebilir.

Aplastik anemi doğuştan olabilir ya da sonradan gelişebilir. Ancak genelde kalıtımsal olduğu görülmüştür. Aplastik anemi kemik iliği biyopsisi ile tespit edilebilir. Aplastik anemisi olan kişilerin de beslenmesine dikkat etmesi önemlidir.

Pernisiyöz Anemi

Besinlerde bulunan B12’nin emilimini gerçekleştirerek kana karıştırmakla görevli olan intrensek faktör dediğimiz proteinin azlığı ya da yokluğuna bağlı olarak ya da herhangi bir sebeple B12 kaybı yaşamak sonucu açığa çıkan anemi türüne pernisiyöz anemi denir. Özetle, B12 vitamini eksikliği nedeniyle görülen anemi denilebilir.

İştahsızlık, kilo kaybı, demans, depresyon, solukluk, saç beyazlaması, çarpıntı gibi belirtilerle kendini gösterir. Ölümcül bir hastalık değildir ancak hastanın yaşamını güçleştiren bir hastalıktır. Tedavisi için kaybedilen B12 yerine konmaya çalışılır. B12 eksikliği; ilaç tedavisi ya da B12 enjektörü ile tamamlanabilir.

Hemolitik Anemi

Kırmızı kan hücrelerinin henüz vakti dolmadan yıkılarak dolaşımdan uzaklaşması durumudur. Normalde kan hücreleri öldüğünde kemik iliği yenilerini üretmektedir ancak hemolitik anemide bu mümkün değildir. Yani yeni kan hücrelerinin üretim hızı yıkım hızına yetişemez.

Hemolitik anemi erken evrede teşhis edilip kontrollü şekilde takibi yapılırsa kolayca atlatılabilir. Ancak ilerlemiş bir evrede teşhis edilmesi durumunda hemen tedaviye başlanmalıdır. Tedaviye başlanmadan hastalığın ilerlemesi hayati risk oluşturabilir.

Hemolitik anemi edinsel ya da kalıtsal olabilir. Edinsel hemolitik anemi vücutta ortaya çıkan kronik hastalıklar sonucu gelişebilir.

Bu hastalıklar vücuttan alyuvar uzaklaştırılmasına neden olabilir. İmmün hemolitik anemide bağışıklık sistemi vücudun kendi alyuvarlarını parçalar. Otoimmün hemolitik anemide, bağışıklık sistemi kendi alyuvarlarını yok eden antikorlar üretir.

Alloimmün hemolitik anemi, kan nakli ile alınan kana karşı vücudun antikor üretmesidir. Bu durum, anne ile bebek arasında kan uyuşmazlığı olduğunda da görülebilir.

Mekanik hemolitik anemi, alyuvarların hücre duvarlarında oluşan bir hasar hücrelerin hızla parçalanmasına yol açabilir.

Orak Hücreli Anemi

Hemoglobin normalde diske benzeyen bir morfolojiye sahiptir. Orak hücreli anemide hemoglobin, orak şeklini alır. Bu da daha az oksijen taşınmasına neden olur.

Orak hücreli anemi hastalığına sahip kişiler sürekli hasarlı hücreler üretir. Bu alyuvarlar çok fazla yaşayamaz ve damarlarda tıkanıklığa yol açabilir. Dolaşımı engeller ya da zorlaştırır.

Orak hücreli aneminin belirli bir tedavisi yoktur ancak ilerlemesi yavaşlatılabilir ve semptomları hafifletilebilir. Parasetamol(ağrı kesici), kan nakli, enfeksiyonların önlenmesi gibi tedavi seçenekleri mevcuttur. Orak hücreli anemi kişide; şiddetli ağrılar, kemik ağrısı, safra taşı oluşması, bacak ülseri gibi belirtileri görülebilir.

Megaloblastik Anemi

Birtakım mineral ve vitaminlerin eksikliğine bağlı olarak meydana gelen anemi türüdür. B12 vitamini ve folik asit eksikliği nedeniyle ortaya çıkabilir. Megaloblastik anemi nadir olarak görülür. Beslenme bozuklukları, kronik karaciğer hastalıkları, balık tenyası enfeksiyonu gibi sebepler megaloblastik anemiye neden olabilir. Belirtileri diğer anemi türlerinde olduğu gibi halsizlik, baş ağrısı, üşüme, dikkat eksikliği gibi şeylerdir. Tedavide ise B12 ve folat eksikliği giderilmeye çalışılır. Dolayısıyla ilaçla B12 ve folat takviyesi yapılır.

Anemi Nedenleri

Anemi nedenlerine göre altı farklı başlıkta değerlendirilir. Bunlar;

Kronik,

Edinsel,

Kalıtsal,

Mikrositik( normalden daha az),

Normositik- normokromik( sayıca az),

Makrositik( hacimce fazla) anemilerdir.

Kronik anemiler şiddetli adet kanamaları, GİS kan kaybı( gastrointestinal/ ülser, kancalı kurt), idrardan kan kaybı olarak sıralanabilir.

Edinsel anemilerde; enfeksiyon, hipersplenizm( dalağın kan hücrelerini zamanında önce ve çok sayıda parçalaması) sayılabilir.

Kalıtsal anemilerde; hemoglobinin yapısal bozuklukları neden olur. Mikrositik anemilerde; demir eksikliği, inflamasyon anemisi(kronik hastalıklar) akla gelir. Normositik-nörmokromik anemide; böbrek hastalığı, kemik iliği yetmezliği gibi hastalıklar neden olabilir. Makrositik anemide; folat eksikliği, B12 vitamin eksikliği nedenli ortaya çıkar.

Anemi Testi

Anemiden şüphelenildiğinde ilk olarak kan testi incelenir. Tam kan sayımı yani hemogram testinde hemoglobin ve hematokrit değerleri incelenir.

Aynı zamanda RBC yani eritrosit sayısına bakılır. Hemogram testi dışında demir, demir bağlama kapasitesi, ferritin (demirin vücutta depo formu), B12 vitamini, hemoglobin elektroforezi( hemoglobinin yapısının incelenmesi) testleri anemi varlığını tespit etmek için kullanılan testlerdir.

Bu testler, vücutta var olan anemi türünü de net olarak ortaya koyacaktır.

Ferritin, vücutta demirin depo edilmiş halidir. Ferritinin normal değeri sağlıklı erkek bireyler için; 24 ila 336 ml/ng, sağlıklı kadınlar için 11 ila 307 ml/ng’dir.

Ferritin miktarı vücutta ne kadar azalırsa demir miktarı da o kadar azalmış demektir. Dolayısıyla yapılan ferritin ölçüm testi vücutta ne kadar depo demir kaldığını gösterir.

Eğer 20 ml/ng’nin altında bir değer varsa demir eksikliği var demektir.

Hemoglobin elektroforezi, bireyin hemoglobin yapısında değişiklik olup olmadığını gözlemek için kullanılan bir testtir. Bu testte, hemoglobin yapısı olması gereken disk şeklinden farklı olarak orak şeklini almış görünüyorsa orak hücreli anemi var demektir.

Demir bağlama kapasitesi kanda UIBC olarak karşımıza çıkan bir parametredir. Sağlıklı ve yetişkin kişiler için ortalama için 250-400 mcg/dL’dir diyebiliriz Kanda demiri bağlamakla sorumlu transfer proteinlerin ne kadar demire doyacağını ifade eden bir testtir.

Bu değerin stabil olması gerekenden daha yüksek olması, transfer proteinlerin daha fazla demir taşıdığı anlamına gelir. Düşük olması ise yeterli demir bulunmadığını gösterir ve demir eksikliğine işaret eder.

B12 vitamin testi kanda basitçe görülür. B12 miktarı olması gereken değer kanda 500-700 arasıdır. 500’in altında olduğunda B12 eksikliği var demektir ve B12 eksikliğine bağlı anemilere davet çıkarır.

Anemi Tedavisi

Kronik hastalık anemisi için, bu anemi çeşidinin tedavisi olmamakla birlikte kronik hastalığın tedavisi ne ise o uygulanmaya devam edilir.

Anemiye neden olan faktör minimuma indirildiğinde anemi de etkisini yitireceği için bu durumda öncelikle kronik hastalığın tedavisi üzerine yoğunlaşılır.

Demir eksikliği anemisi tedavisinde amaç kaybedilen demiri yeniden kazanmaktadır. Bunun için dışardan demir takviyesi yapılır.

Hap, şurup, damla ya da enjeksiyon olarak demir alınabilir. Demir eksikliği kan kaybı nedeniyle ortaya çıkıyorsa öncelikle bu kanama durumu yok edilir. Örneğin şiddetli geçen menstrüasyon kanaması demir eksikliğine neden olacaktır.

Bunun için şiddetini azaltan bir ilaç doktor tarafından reçete edilecektir. Eğer başka bir kanama söz konusuysa( mide, bağırsak kanaması gibi) cerrahi işlemle hemen müdahele edilir.

Aplastik anemi tedavisinde kandaki eritrosit sayısı arttırılması amaçlanır bunun için kan nakli yapılabilir.

Hemolitik anemi tedavisinde enfeksiyon varlığı söz konusu ise enfeksiyon yok edilmeye çalışılır. Bu durumu tetikleyen ilaç kullanımı söz konusu ise bu ilacın kullanımı kontrol altına alınır.

Kan nakli gerekebilir. Duruma göre tedavi için dalağın alınması gerekebilir.

Sıkça Sorulan Sorular

Anemi testi nasıl yapılır, herhangi bir ön hazırlık gerekir mi?

Anemi testi kan örneği alınarak yapılır. Sonrasında laboratuvarda farklı işlemler kullanılabilir ancak birey için önemli olan kan verme aşamasıdır. Genelde aç karna verilmesi uygun görülmüştür ancak bunun için net bilgiyi istemi veren doktor verecektir.

Anemi nasıl giderilir, nasıl önlenir?

Anemi, vücutta bir vitaminin, mineralin ya da kanın kaybına bağlı olarak ortaya çıkar. Bu nedenle anemiyi gidermek ve önlemek için öncelikle beslenmeye dikkat etmek gerekir.

Eğer kalıtımsal bir anemi söz konusu değilse doğru beslenme ile anemi önlenebilir ve etkisi azaltılabilir. Anemiye sahip kişilerin bolca süt, et, balık, yumurta, yeşil yapraklı sebzeler tüketmesi önerilir. Pekmez, kuru meyveler ve kan yapıcı besin olarak bilinen besinler( ıspanak, kırmızı pancar gibi) tüketilmelidir.

Anemisi olan birey nelere dikkat etmeli?

Aneminin türüne göre dikkat etmesi gereken unsurlar değişkenlik gösterebilir. Ancak genel olarak anemiye sahip kişilerin yüksek rakımlı yerlerden, aşırı soğuk su ile duş almaktan ya da uzun süre soğuk suya maruz kalmaktan aynı şekilde aşırı soğuk havadan kaçınması gerekmektedir. Çünkü bu unsurlar dolaşım sistemine etki eder ve anemiyi ileri safhalara taşır.

Plazmaferez nedir?

Plazmaferez; kan hücrelerinin geri dönüşümü, dolaşımdan uzaklaştırılması, değişimi ya da tedavisidir. Bazı hekimler tarafından anemide tedavi yöntemi olarak kullanılır. Plazmaferez ile patolojik durum varsa vücuda etkisi minimuma indilir ve kan hücreleri özel cihazlar yardımıyla ve özel solüsyonlarla iyileştirilir. Bu sayede anemi için bir umut olarak kullanılır.

Bu makale tıbbi tavsiye olarak yorumlanmamalıdır. Sağlıklı yaşam rutininizde herhangi bir değişiklik yapmadan önce lütfen doktorunuzla görüşün.

Kaynaklar

Türk Hematoloji Derneği , Otoimmun hemolitik Anemi Tanı ve Tedavi Kılavuzu