Açlık Kan Şekeri Nedir?

Açlık Kan Şekeri Nedir?, Tokluk Kan Şekeri nedir? ve HBA1C testleri, hayati önem taşıyan diyabet hastalığının teşhisi ve tedavisinde yararlanılan testlerdir. Diyabet, vücudunuzun yiyecekleri enerjiye dönüştürme şeklini etkileyen kronik bir sağlık durumu olarak bilinmektedir.

Diyabetle, vücudunuz yeterince insülin yapmaz ya da insülini olması gerektiği gibi kullanamaz. Yeterli insülin olmadığında veya hücreler insüline yanıt vermeyi durdurduğunda, kan dolaşımınızda çok fazla kan şekeri kalır. Zamanla bu durum, kalp hastalığı, görme kaybı ve böbrek hastalığı gibi ciddi sağlık sorunlarına neden olmaktadır.

Kişilerde diyabet olup olmadığını belirlemede 2 ana testten yararlanılmaktadır:

• Kan şekeri testi (AKŞ ve TKŞ) ve
• Glikosile hemoglobin testi (HbA1C)

Açlık kan şekeri testi, sabahları aç karnına yapılarak kişilerin belirli bir zamandaki kan şekeri değerini ölçer. Açlık kan şekeri değerinin 120 mg/dl ve üzerinde olması şeker hastalığı olarak adlandırılır.

Tokluk kan şekeri testi ise herhangi bir yemekten iki saat sonra ölçülür ve kan şekerinin 200mg/dl’nin üzerinde olması diyabet hastalığı olduğunu gösterir.

HbA1C, 3 aylık bir süre boyunca ortalama kan şekeri düzeylerini ölçen bir testtir. Test, kırmızı kan hücrelerinin parçasına bağlı glikozu ölçtüğü için testten önce aç kalınmasına gerek yoktur. HbA1C’nin normal aralığı %4 – %5,6’dır ve %5,7 – %6,4 arasındaki değerler diyabet geliştirme riski taşıdığınızı ve %6,5’in üzerinde ise diyabetiniz olduğunu gösterir.

Diyabeti olduğu tespit edilen kişilerde kan şekeri düzenlemek adına kişiselleştirilmiş tedaviler uygulanmakta ve aşağıdaki kriterlere göre hedef bir kan şekeri belirlenerek bu hedefe ulaşmak adına tedavi ye başlanmaktadır:

• Şeker hastalığının süresi,
• Kişinin yaşı,
• HbA1c’nin %7’den az hale getirilmesi,
• Yemek öncesi kan şekerinin 80-130 mg/dl olması ve
• Tokluk kan şekerinin 180mg/dl’den az olması.

Tüm bu testler, kişilerden alınarak kanlar ile yapılmakta ve birçok sağlık kuruluşu tarafından kontrol amacı ile kişilere ücretsiz bir şekilde sunulmaktadır.

Açlık Kan Şekeri Düzeyleri ve İdeal Değerler ve Klinik Uygulamalar

Açlık kan şekeri düzeyleri, bir bireyin genel glisemik kontrolünün önemli bir göstergesidir. Bu makalede, açlık kan şekeri düzeylerinin ideal değerlerini ve bunların klinik uygulamalarını incelemekteyiz. Bu değerler, hastaların diyabet riskini değerlendirmek, diyabet tanısı koymak ve tedavi stratejilerini belirlemek için kullanılır.

Açlık kan şekeri (AKŞ), bir bireyin en az 8 saat süreyle hiçbir yiyecek veya içecek tüketmemiş olduğu durumda ölçülen kan glukoz düzeyidir. AKŞ düzeyleri, kardiyovasküler hastalık, böbrek hastalığı ve retinopati gibi komplikasyonlarla ilişkili olan diyabetin erken tespitinde önemlidir.

İdeal Açlık Kan Şekeri Değerleri

Açlık kan şekeri değerleri, yaş, cinsiyet ve genetik faktörler gibi değişkenlere bağlı olarak bireysel farklılıklar gösterir. Amerikan Diyabet Birliği (ADA) ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından belirlenen genel kabul gören değerler şunlardır:

• Normal: 70-100 mg/dL (3.9-5.6 mmol/L)
• Prediyabet: 100-125 mg/dL (5.6-6.9 mmol/L)
• Diyabet: 126 mg/dL (7.0 mmol/L) veya daha yüksek

Klinik Uygulamalar

Diyabet Riskinin Değerlendirilmesi

AKŞ değerleri, bireylerin diyabet riskinin değerlendirilmesinde kullanılır. Prediyabetli bireylerde, yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaç tedavisi ile kan şekeri kontrolünün sağlanması, diyabetin gelişme riskini azaltabilir.

Diyabet Tanısı

AKŞ değerleri, diyabetin tanısında kullanılır. Diyabet tanısı, iki farklı gün yapılan ölçümlerde açlık kan şekeri değerlerinin 126 mg/dL veya üzerinde olması ile konur.

Tedavi Stratejilerinin Belirlenmesi

AKŞ düzeylerinin düzenli takibi, diyabetli hastaların tedavi sürecinde önemlidir. İlaç tedavisi ve yaşam tarzı değişikliklerinin etkinliğini değerlendirmek ve gerektiğinde tedaviyi ayarlamak için kullanılır.

Açlık Kan Şekeri Düşüklüğü Belirtileri Nelerdir?

Açlık kan şekeri düşüklüğü, hipoglisemi olarak adlandırılır ve kan glukoz seviyelerinin normalin altına düşmesiyle karakterizedir. Hipoglisemi, genellikle kan şekeri seviyeleri 70 mg/dL (3.9 mmol/L) altına düştüğünde ortaya çıkar. İlaçlar, aşırı egzersiz, alkol tüketimi veya yetersiz beslenme gibi faktörler hipoglisemiye neden olabilir.

Hipogliseminin belirtileri şunları içerir:

• Titreme ve halsizlik: Kan şekeri düşük olduğunda, vücut enerji üretimi için yeterli yakıta sahip olmadığından halsizlik ve titreme yaşanabilir.
• Terleme: Hipoglisemi, düşük kan şekeri nedeniyle ter bezlerinin aşırı aktive olmasına ve terlemeye yol açabilir.
• Baş dönmesi ve baş ağrısı: Beyin, enerji için glukoz bağımlısı olduğundan, düşük kan şekeri baş ağrısı ve baş dönmesine neden olabilir.
• Kalp çarpıntısı ve hızlı kalp atışı: Düşük kan şekeri, adrenalinden kaynaklanan uyarılma nedeniyle kalp çarpıntısı ve hızlı kalp atışı ile sonuçlanabilir.
• Sinirlilik, huzursuzluk ve anksiyete: Hipoglisemi, ruh hali değişikliklerine yol açabilir ve kişiyi sinirli, huzursuz veya endişeli hissettirebilir.
• Bulanık görme: Düşük kan şekeri, göz kaslarının düzgün çalışmamasına ve geçici olarak bulanık görme gibi görsel problemlere neden olabilir.
• Konsantrasyon ve dikkat bozuklukları: Hipoglisemi, bilişsel işlevlerin bozulmasına ve düşünme, konsantrasyon ve dikkat problemlerine yol açabilir.
• Açlık ve mide bulantısı: Düşük kan şekeri, açlık hissi ve mide bulantısı yaşamanıza neden olabilir.
• Uyuşma ve karıncalanma: Ellerde, ayaklarda ve dudaklarda uyuşma ve karıncalanma hissi, düşük kan şekeri nedeniyle sinirlerin gerektiği gibi çalışmamasından kaynaklanabilir.

Hipogliseminin belirtileri yaşandığında, hızlı etkili bir karbonhidrat kaynağı (şekerli içecek, meyve suyu, bal veya şekerlemeler gibi) alarak kan şekeri düzeylerini düzeltmek önemlidir. Belirtiler devam ederse veya sık sık tekrarlanırsa, bir sağlık uzmanına danışılmalıdır.

Açlık Kan Şekeri Yüksekliği Belirtileri Nelerdir?

Açlık kan şekeri yüksekliği, genellikle hiperglisemi olarak adlandırılır ve kan glukoz seviyelerinin normalin üzerinde olması durumunu ifade eder. Hiperglisemi, prediyabet veya diyabetin bir belirtisi olabilir. Başlangıçta, yüksek kan şekeri düzeyleri belirgin semptomlara neden olmayabilir, ancak zamanla yüksek kan şekeri düzeylerinin sürekli olması durumunda, aşağıdaki belirtiler ortaya çıkabilir:

• Aşırı susama: Yüksek kan şekeri seviyeleri, idrarla birlikte fazla miktarda su kaybına neden olabilir ve bu da aşırı susama ve su içme isteği duymaya yol açabilir.
• Sık idrara çıkma: Yüksek kan şekeri nedeniyle, böbrekler fazla glukozu filtrelemeye çalışır ve bu süreç sırasında daha fazla su kullanır, bu da sık idrara çıkma ihtiyacına yol açar.
• Yorgunluk ve halsizlik: Yüksek kan şekeri seviyeleri, hücrelerin enerji üretiminde yetersizlik nedeniyle yorgunluk ve halsizliğe yol açabilir.
• Bulanık görme: Yüksek kan şekeri seviyeleri, gözün merceğine sıvı çekerek bulanık görme gibi görsel problemlere neden olabilir.
• Konsantrasyon ve hafıza problemleri: Yüksek kan şekeri düzeyleri, beyin fonksiyonlarını etkileyebilir ve konsantrasyon ve hafıza problemlerine yol açabilir.
• Yavaş iyileşen yaralar: Yüksek kan şekeri seviyeleri, yara iyileşme sürecini yavaşlatır ve enfeksiyon riskini artırabilir.
• Ağız ve cilt kuruluğu: Yüksek kan şekeri seviyeleri, ağız ve cilt kuruluğuna neden olabilir.
• Ayaklarda uyuşma veya karıncalanma: Diyabetik nöropati olarak adlandırılan sinir hasarı, uzun süreli yüksek kan şekeri seviyeleri nedeniyle gelişebilir ve ayaklarda uyuşma veya karıncalanma hissine neden olabilir.
• Sık enfeksiyonlar: Yüksek kan şekeri seviyeleri, bağışıklık sisteminin işleyişini etkileyebilir ve sık enfeksiyonlara yol açabilir.

Yüksek açlık kan şekeri belirtileri yaşadığınızda, bir sağlık uzmanına başvurarak gerekli testleri yaptırmanız ve uygun tedavi önerilerini almanız önemlidir.

Açlık Kan Şekeri Testi Nasıl Yapılır?

Açlık kan şekeri (AKŞ) testi, en az 8 saat süreyle hiçbir yiyecek veya içecek tüketilmemiş olan bir bireyin kan glukoz düzeyini ölçer. Bu test, genellikle sabah erken saatlerde yapılır, çünkü gece boyunca yemek yemeden geçirilen süre bu 8 saatlik açlık periyodunu sağlar. Aşağıda, açlık kan şekeri testinin nasıl yapıldığına dair adım adım bir süreç sunulmaktadır:

• Açlık dönemi: Testten önce, en az 8 saat boyunca hiçbir şey yememeniz veya içmemeniz gerekir. Bu süre zarfında, sadece su içebilirsiniz.
• Doktor veya laboratuvar randevusu: Test genellikle bir doktorun ofisinde, hastanede veya özel bir laboratuvarda gerçekleştirilir. Doktorunuz size test günü ve saati için randevu verecektir.
• Kan örneği alınması: Test sırasında, bir sağlık çalışanı (genellikle bir hemşire veya bir flebotomist) steril bir iğne ve kan alma tüpü kullanarak kolunuzdaki bir toplardamardan kan örneği alır. İğne, cildinizin altına yerleştirildikten sonra, kan örneği özel bir tüpe aktarılır.
• Kan örneğinin analizi: Alınan kan örneği, kan glukoz düzeylerini ölçmek için laboratuvarda analiz edilir. Analiz sonucunda, laboratuvar uzmanları kan şekeri değerlerinizi belirler.
• Sonuçların değerlendirilmesi: Test sonuçları genellikle birkaç gün içinde doktorunuza gönderilir. Doktorunuz, sonuçları değerlendirir ve sizinle paylaşır. Sonuçlar, normal, prediyabet veya diyabet aralığında olabilir ve doktorunuz bu değerlere göre gerektiğinde tedavi önerilerinde bulunacaktır.

Açlık kan şekeri testi, diyabetin erken tanısında ve tedavi sürecinde kullanılan önemli bir araçtır. Eğer risk altındaysanız veya belirli semptomlar yaşıyorsanız, doktorunuz bu testi düzenli olarak yapmanızı önerebilir.

Kan Testi Nedir?

Kan testi nedir ve ne için yapılır gibi sorular birçokları tarafından merak edilen ve sıklıkla araştırılan konular arasında yer almaktadır. Kan testi, sağlık uzmanlarının genel sağlığınızı izlemek veya tıbbi durumları teşhis etmeye yardımcı olmak için kullandıkları en yaygın testlerden biridir. Rutin bir fizik muayenenin parçası olarak ya da belirli semptomlar gösterildiği için özelleştirilmiş kan testleri yapılarak, olası bir hastalığın teşhisi yapılmaktadır.

Kan testleri sağlık uzmanları tarafından olası sağlık sorunlarınızı teşhis etmek ve tedavi süresince oluşan değişimleri gözlemlemek için kullanılmaktadır.

Kan testleri aşağıdaki durumlarda yapılabilmektedir:

• Rutin fizik muayenenizde genel sağlığınızı kontrol etmek için tam kan sayımı ya da metabolik panel gibi kanınızın büyük bir bölümünü değerlendiren testler yapılabilir.
• Kanser gibi belirli durumları geliştirme riskiniz varsa, tarama testleri yapılabilir.
• Spesifik semptomlarınız varsa, bunlara neyin sebep olduğunu belirlemek için kan testleri yapılabilir.
• Belirli mutasyonlarda ortaya çıkan tıbbi bir durumunuz varsa bunun tespiti için kan testi yapılabilir.
• Tıbbi bir durum için tedavi görüyorsanız, tedavinin işe yarayıp yaramadığını görmek için düzenli kan testleri yapılabilir.
• Kişinin genetik analizinin yapılabilmesi adına kan testi istenebilmektedir.

Kanınızın olması gerektiği gibi çalışıp çalışmadığını gösterecek, birçok farklı kan testi vardır. Tam kan sayımı testleri, temel metabolik paneller, tam metabolik paneller ve elektrolit panelleri gibi bazı testler aynı anda kanınızdaki birkaç farklı elementi kontrol etekte, diğer kan testleri, kanınızdaki çok spesifik elementleri aramak için kullanılmaktadır.

Bazı testler kan hücrelerinize ve trombositlerinize odaklanırken, bazıları kanınızdaki elektrolitler, proteinler ve hormonlar gibi maddeleri değerlendirir ve başka testler de kanınızdaki belirli mineralleri ölçer.

Kan Testi Çeşitleri Nelerdir?

Kan testi çeşitleri nelerdir diye merak edenler için bu sorunun yanıtı birçok farklı kan testi türü olduğudur. Yaygın olanlar:

• Tam kan sayımı (CBC). Bu test, kırmızı ve beyaz kan hücreleri, trombositler ve hemoglobin dahil olmak üzere kanınızın farklı kısımlarını ölçer.
• Temel metabolik panel. Bu, glikoz, kalsiyum ve elektrolitler dahil olmak üzere kanınızdaki belirli kimyasalları ölçen bir test grubudur.
• Kan enzim testleri. Enzimler, vücudunuzdaki kimyasal reaksiyonları kontrol eden maddelerdir. Birçok kan enzim testi türü vardır. En yaygın türlerden bazıları troponin ve kreatin kinaz testleridir. Bu testler, kalp krizi geçirip geçirmediğinizi ve/veya kalp kasınızın hasar görüp görmediğini öğrenmek için kullanılır.
• Kalp hastalığını kontrol etmek için kan testleri. Bunlara kolesterol testleri ve bir trigliserit testi dahildir.
• Pıhtılaşma paneli olarak da bilinen kan pıhtılaşma testleri. Bu testler, çok fazla kanamaya veya çok fazla pıhtılaşmaya neden olan bir rahatsızlığınız olup olmadığını gösterebilir.

Tam kan sayımı testi birkaç özel testi içeren en yaygın kan testi olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu test;

• Kırmızı kan hücrelerinizi, beyaz kan hücrelerinizi ve trombositlerinizi,
• Hemoglobin seviyenizi,
• Kırmızı kan hücrelerinizin boyutu ve hacmindeki değişiklikleri
• Ortalama alyuvar hacminin tespiti için kullanılmaktadır.

Temel bir metabolik panel kanınızdaki birkaç maddeyi ölçmekte, sağlık hizmeti sağlayıcıları tarafından genel sağlığınızı değerlendirmek ve sağlık sorunlarını taramak ya da izlemek için kullanılmaktadır. Bu testler ile

• Kan şekeri,
• Kalsiyum,
• Kan üre azotu,
• Kreatin kinaz,
• Sodyum seviyeleri,
• Kanınızdaki CO2,
• Serum potasyum,
• Klorür ve
• Globulin ölçülebilmektedir.

Kapsamlı metabolik paneller ise temel bir metabolik panelin parçası olarak yapılan tüm kan testlerini içermekte ve ek olarak;

• Albümin,
• Alanin transaminaz,
• Alkalin fosfataz,
• Amonyak seviyeleri,
• Bilirubin ve
• Aspartat transferaz enziminin tespiti için kullanılmaktadır.

Prediyabet ya da tip 1, tip 2 veya gebelik diyabetiniz olup olmadığından emin olmak için ise kan şekerinizi test ettirmeniz gerekecektir. Kan şekeri testleri basittir ve sonuçlar genellikle hızlı bir şekilde elde edilebilir.

• A1C testi ya da HbA1C testi ile son 3 aydaki ortalama kan şekeri seviyenizi ölçülmekte,
• AKŞ ile bir gece aç kaldıktan sonra kan şekerinize bakılmakta,
• Glikoz dayanımı testi ile glikoz içeren bir sıvı içmeden önce ve sonra kan şekeriniz ölçülmekte,
• TKŞ ile de test yaptırdığınız andaki kan şekerinize bakılmaktadır.

Bu testlerin sonucunda diyabet olup olmadığınız tespit edilerek gerekirse tedavi başlatılmaktadır.

Bu testlerin dışında, gestasyonel diyabet tanısı için kan testleri yapılabilmekte, gebeliğin 24 ila 28. haftaları arasında test yapılarak diyabet olup olmadığınız kontrol edilmektedir.

Glikoz tarama testi ile glikoz yüklü bir sıvı içerek test yaptırdığınız andaki kan şekeriniz ölçülür.

Glikoz dayanımı testi glikoz içeren bir sıvı içmeden önce ve sonra kan şekeriniz ölçülmektedir.

Kan Testi Fiyatları Nasıl Belirlenir?

Kan testi fiyatları nasıl belirlenir sorusu, özellikle sağlık sigortası olmayan ancak kan testi yaptırması gereken kişiler tarafından en çok sorulan sorular arasında yer almaktadır. Sağlık sigortanız olmadığında, tüm tıbbi maliyetlerinizi daha yakından takip etmeniz muhtemeldir. Ancak, olası tıbbi harcamalarınız hakkında bilgi sahibi olmak zaman alıcı olabilir ve ihtiyacınız olan tüm bilgileri tek bir yerde bulmak da zor olabilir.

Laboratuvar testlerinin yapılması gerektiğinde, o laboratuvar testinin maliyeti;

• Alınan numunenin türüne,
• Testin türüne,
• Sonuç üretmek için yüksek teknik ekipman mı yoksa kolayca yorumlanabiliyor mu olduğuna,
• Bulunduğunuz coğrafi bölgeye ve
• Tercih ettiğiniz laboratuvarın fiyatlandırma çizelgesine bağlı olarak değişecektir.

Diğer yandan, ülke ekonomisindeki değişkenler testlerin maliyetine etki etmekte, testler yapılırken kullanılan malzeme, bu malzemenin tedarik edilme şartları ya da test sonuçlarının doğru şekilde elde edilmesi için gereken alt yapı, yapılan testlerin maliyetini doğrudan etkilemektedir.

Kan testleri özel laboratuvarlardan devlet hastanelerine kadar her sağlık kuruluşunda yapılabilmektedir. Test yaptırmadan önce kan testlerinin fiyatlandırması ile ilgili detaylı bilgi almak için test yaptıracağınız kurumla iletişime geçebilir ve talep ettiğiniz testlerin net fiyatlarını öğrenebilirsiniz. Ayrıca, sigorta kurumlarının karşıladığı testler olup olmadığını sorabilir, bütçenize daha uygun bir kurum ile çalışmayı tercih edebilirsiniz.