25-Hidroksi D Vitamini Testi Nedir? Nerede Yapılır?

25-Hidroksi D Vitamini Testi Kapak Resmi

25-OH Vit D3, 25-hidroksivitamin D3 olarak da bilinen ve kandaki vitamin D seviyesini ölçmek için kullanılan biyokimyasal bir bileşiktir. Vitamin D, insan vücudunda önemli bir rol oynayan yağda çözünen bir vitamindir. Kemik sağlığı, kalsiyum ve fosfor dengesi, bağışıklık sistemi fonksiyonları ve hücre büyümesi gibi birçok sürece katkıda bulunur.

Vitamin D, güneş ışığına maruz kalmakla birlikte, besinlerden ve takviyelerden de alınabilir. Vücutta, D2 (ergokalsiferol) ve D3 (kolekalsiferol) olmak üzere iki ana formu bulunur. 25-OH Vit D3, D3 formunun karaciğerde 25-hidroksilaz enzimi ile hidroksile edilmesi sonucu oluşan metabolitidir.

Kandaki 25-OH Vit D3 düzeyleri, bir bireyin vitamin D durumunu değerlendirmek için kullanılır. Düşük seviyeler, vitamin D eksikliği veya yetersizliğine işaret edebilir ve kemik zayıflığı, kas güçsüzlüğü ve bağışıklık sistemi problemleri gibi sağlık sorunlarına yol açabilir. 25-OH Vit D3 testi, genellikle bu tür sorunları teşhis etmek veya tedavi etmek için doktorlar tarafından istenir.

25-OH Vit D3 eksikliği neden kaynaklarınız?

25-OH Vit D3 eksikliği, vücudunuzun yeterli miktarda vitamin D almadığını gösterir. Vitamin D, kemik ve diş sağlığı, kas fonksiyonları ve bağışıklık sistemi için önemlidir. Eksikliği, aşağıdaki sağlık sorunlarına yol açabilir:

Raşitizm: Çocuklarda vitamin D eksikliği sonucu gelişen bir kemik hastalığıdır. Kalsiyum ve fosforun düşük emilimi nedeniyle, kemikler zayıflar ve şekil bozuklukları oluşabilir.
Osteomalazi: Yetişkinlerde vitamin D eksikliğine bağlı olarak ortaya çıkan bir kemik hastalığıdır. Kemiklerde ağrı ve zayıflık meydana gelir ve kırılma riski artar.
Osteoporoz: Kemik yoğunluğunun azalması ve kemiklerin kırılgan hale gelmesi durumudur. Vitamin D eksikliği, kalsiyum emilimini etkilediğinden dolayı osteoporoz riskini artırabilir.
Kas güçsüzlüğü: Yetersiz vitamin D seviyeleri, kas fonksiyonlarında bozulmaya ve güçsüzlüğe neden olabilir.
Bağışıklık sistemi problemleri: Vitamin D'nin bağışıklık sistemi üzerinde düzenleyici etkisi vardır. Eksikliği, enfeksiyonlara ve otoimmün hastalıklara daha duyarlı hale gelmenize neden olabilir.

25-OH Vit D3 eksikliğinin tedavisi, genellikle vitamin D takviyeleri ve beslenme değişiklikleri ile gerçekleştirilir. Güneş ışığına maruz kalmak da doğal olarak vitamin D üretimini destekler. Doktorunuz, eksikliğin derecesine ve altta yatan nedenlere bağlı olarak uygun tedaviyi önerecektir.

25-OH Vit D3 D Vitamini İlişkisi

25-OH Vit D3 başlıca D vitamini kaynağıdır. Endojen olarak ultraviyole B (UVB) ışınlarının deride fotokimyasal olarak 7 dehidrokolesterolden vitamin olarak D3 yani kolekalsiferol oluşturulmasıdır. Güneş ışığından etkilenmesinden ötürü vitamin D3 inaktif ürünlerine çevrilmektedir. Diyetle D vitamini bitkilerde bulunan vitamin D2 ve hayvan dokularda bulunan vitamin D3 olarak alınabilmektedir.

D Vitamini Testi Nedir?

D vitamini testi nedir? D vitamini bilindiği üzere vücudun kalsiyum emmesine ve tüm yaşam boyunca güçlü kemiklerin korunmasına yardımcı olmaktadır. Güneşten alınan UV ışınları cilde temas ettiği zaman vücut D vitamini üretir. Diğer iyi vitamin kaynakları balık, yumurta, güçlendirilmiş süt ürünleri de bunlar arasında yer almaktadır ve ayrıca besin takviyesi olarak da yer almaktadır.

Vücut D vitamini kullanmak için bazı işlemlerden geçmesi gereklidir. Burada ilk dönüşüm akciğerde olmaktadır. Vücut D vitamini 25-hidroksivitamin D olarak bilinen ve ayrıca kalsidiol olarak adlandırılan bir kimyasala dönüştürür.

Bu vitamin testi yani 25-hidroksi D vitamin testi sayesinde D vitamini seviyelerini izlenir. Kandaki 25-hidroksivitamin D miktarı, vücutta D vitaminin ne kadar bulunduğunun en güzel göstergesidir. Bu test, D vitamini seviyesinin çok düşük ya da çok yüksek olup olmadığı gösterebilmektedir. Ayrıca osteoporoz (kemik zayıflığı) ve raşitizm (kemik malformasyonu) için oldukça önemli bir gösterge olabildiğini belirtmek gerekir.

D Vitamini Testi Neden Yapılır?

D vitamini testi neden yapılır? Pek çok nedenden dolayı doktorunuz bu testi isteyebilir. Yani bu test ile D vitaminin çok mu yoksa az mı olması kemik zayıflığına ya da diğer anormalliklere neden olup olmadığı anlaşılmasına yardımcı olabilmektedir. Aynı zamanda D vitamini eksik olması riski taşıyanlarda izleyebilir. Eğer doktor D vitamini eksikliği teşhisi koymuşsa ve tedavinin işe yarayıp yaramadığını öğrenmek istiyorsa bu testi yapmanızı isteyebilir.

D Vitamini Testi Nasıl Yapılır?

D vitamini testi nasıl yapılır sorusuna öncelikle doktorunuz test yapılmadan 4-8 saat önce herhangi bir şey yememenizi belirtecektir. 25-hidroksi D vitamini testi ayrıca ortak bir kan testi gerekebilmektedir. Doktor bir iğne ile koldaki bir damardan kal alacaktır. Aynı zamanda hızlı bir parmak delme ile yüksek ihtimalle çocuklarda ve bebeklerden bir kan örneği alınmasında yeterli olabilmektedir.

D Vitamini Testi Normal Sonuçları

D vitamini testi normal sonuçları için birçok uzman 20-30 ng/ml arası seviyesini kabul etmektedir. Aynı zamanda bazıları 30-50 ng/ml arasında olması gerektiğini belirtmektedir. Bu örnekler testlerin sonuçları açsından ortak ölçümlerdir. Normal değer aralıkları farklı laboratuvarla arasında değişiklik gösterebilmektedir. Bazıları farklı ölçümler kullanır ya da farklı numuneleri test edebilir.

D Vitamini Testi Anormal Sonuçları

D vitamini testi anormal sonuçları şunlardan kaynaklanabilmektedir:

Yeterince güneş ışığı almama
Yeterince D vitamini gıdaları tüketmeme
Böbrek ve karaciğer hastalıkları
Yeterince iyi beslenmeme
Fenitoin, fenobarbital ve rifambin türü ilaçları kullanma
Bağışıklık sistemindeki rahatsızlıklar
Bağırsakların düzensiz çalışması gibi nedenlerden kaynaklı olarak D vitamini normalin altında olabilmektedir.

Eğer 25-hidroksi vitamin D vitaminleri normalden daha yüksek ise, hipervitaminoz D olarak adlandırılmaktadır. Bunun en yaygın sebebi ise gıda ya da ilaçlarda aşırı oranda D vitamini alınması ve bunun sonucunda ise hiper kalsemi olarak adlandırılan kalsiyum fazlalığı oluşur. Bu durumsa böbrek hası gibi çeşitli sağlık problemlerine neden olabilmektedir.

D vitamini düşüklüğünde ve kemik ağrısı belirtileri gösterilmesi ile doktor kemik yoğunluğunu ölçmek amacıyla bir tarama önerebilir. Bir kişinin kemik sağlığını değerlendirmek için bu tarama kullanılır.

D Vitamini Genel Özellikleri

D vitamini genel özellikleri olarak şunlar söylenebilir:

Vücutta bulunan kalsiyum ve fosforu düzenlemeye yardımcı olur.
Kemik yapısının korunmasında önemli bir yere sahiptir.
Güneş ışığı olduğu zamanlarda, D vitamini yağda depolanır ve güneş ışığı olmadığı durumlarda salınır.
Yeterince güneş ışı alınmaması eksiklik riski oluşturur. Bu genellikle 65 yaş ve üstü olan kişilerdir.
Günlük 400-1000 IU D vitamini almak ya da her güneşte on beş ila otuz dakika geçirilerek D vitamini seviyelerini korumak önemlidir.

D Vitamininin Etkili Olduğu Alanlar

D vitaminin etkili olduğu alanlar içerisinde özelliklede kalsitriol ya da dihidrotakisterol olarak adlandırılan özel D vitamini formlarının fosfat takviyeleriyle beraber ağız yolu ile alınması, kanda fosfat düzeyi düşük olan kişilerin kemik bozukluklarının tedavilerinde etkisi bulunmaktadır. Hipoaktif paratiroid, kemiklerin yumuşaması (osteomalazi), böbrek hastalığı (renal osteodistrofi), raşitizm gibi durumlarda etkili olabilmektedir.

D Vitamininin Muhtemelen Etkili Olduğu Alanlar

D vitaminin muhtemelen etkili olduğu alanlar için şunları kısaca sıralayabiliriz:

Kemik kaybı
Zayıf ve kırılgan kemikler (osteoporoz)
Hiperparatiroidizme bağlı kemik kaybı
Sedef hastalığı
Hava yollarında enfeksiyon
Diş kaybını önleme yani diş tutma
Bebeklerde, çocuklarda, ergenlerde çürük riskini %36-49 oranında azaltır (D2 ya da D3 vitaminlerinin ağızdan alınmasıyla.) gibi durumlarda etkili olabilmektedir.