İçindekiler
Total PSA testi çeşitli tanı ve teşhisler için kullanılan testlerden birisidir. Genellikle serbest PSA testiyle birlikte istendiği gibi tek başına da istenebilmektedir.
PSA (Prostat Spesifik Antijen) Testi Nedir?
PSA (Prostat Spesifik Antijen) testi nedir? PSA testi kişideki PSA enzimi seviyesini ölçmeye yarayan bir testtir. PSA enzimi, prostatta üretilen ve meni kıvamıyla yakından alakalı olan bir enzim türüdür. Vücudun ürettiği PSA’nın bir kısmı kanda dolaşmaktadır. İyi huylu prostat büyümesinde, prostat enfeksiyonunda ve prostat kanserinde kana geçen PSA miktarında değişiklik yaşanmaktadır. Bu PSA değerindeki değişimler de prostat rahatsızlıkları hakkında bilgi sahibi olmayı sağlamaktadır.
Total PSA ve Serbest PSA Nedir?
Total PSA ve serbest PSA nedir sorusu genellikle iki testin birlikte anılmasından kaynaklanmaktadır. Kanda dolaşan PSA’ların büyük kısmı proteinlere bağlıdır. Yüzde 5 ile 35 arasındaki PSA herhangi bir proteinle bağlantısı olmadan kanda serbestçe bulunmaktadır. Bunlar serbest PSA’lardır.
Erken evrede yakalanabilen prostat kanseri için ilk yapılacak test total PSA testidir. Eğer total PSA değeri normalin çok üzerinde ölçülürse kanda proteinlere bağlı olmayan serbest PSA düzeyi incelenir. Serbest PSA’nın total PSA’ya oranına bakılır. Dolayısıyla prostat kanseri olan kişide daha düşük oranda serbest PSA yer alır.
Prostat Kanseri Tanısı Nasıl Konur?
Prostat kanseri tanısı nasıl konur? Sadece serbest PSA değerlerine bakılarak sağlıklı sonuç elde edilememektedir. İlk PSA ölçümü için de serbest PSA değerlerini incelemeye gerek yoktur. İlk kez istenecek total PSA değeri referans değerinin üzerindeyse bu durumda total PSA değerinin netleştirilebilmesi için serbest PSA ölçümü faydalı olacaktır.
Kimi zaman serbest ya da total PSA değerlerini ölçmek de prostat kanseri teşhisi koyabilmek için tek başına yeterli olmayacaktır. Teşhis için PSA değerleri, muayene öyküsü ve PSA oranları dikkate alınarak biyopsi talep edilebilmektedir.
PSA Testinde Başka Hangi Tetkikler Yapılır?
PSA testinde başka hangi tetkikler yapılır sorusuna karşılık öncelikle kesin tanı ve teşhis için PSA testinin tek başına kullanılmadığını belirtmek gerekir. PSA’nın yıllık artış hızı, PSA’da ikiye katlanma zamanı ve PSA’nın prostat volümüne oranı gibi farklılıklar için bütün bu durumlara duyarlı testler gerçekleştirilebilmektedir. Bütün bu testlerin tek başına PSA’ya ne kadar katkı yaptıklarına dair henüz kesin sonuçlar bulunmamaktadır. Dolayısıyla PSA testi bir bütünün parçasıdır ve çoğu kez prostat biyopsisi gibi testlerle birlikte değerlendirilir.
PSA Değerleri Yaşa Göre Değişir Mi?
PSA değerleri yaşa göre değişir mi sorusuna verilebilecek en basit cevap evet şeklindedir. Prostat hacminin büyümesine ve yaşın ilerlemesine göre kişinin PSA değerlerinde artış yaşanabilir. Ancak yaş göz önüne alınarak PSA değeri kullanılması noktasında da farklı görüler yer almaktadır. Hususiyetle gençlerde düşük PSA sınır değerlerinin kullanılması gerekli olmayan biyopsi artışına neden olacaktır. Yaşlı kişilerdeyse yüksek PSA değerinin kullanılması hastalığın tanısını almayı geciktirebilecektir.
Total PSA için normal değer aralıkları şöyledir:
· 49 ve altı yaşlarda: 0.0 - 2.5 ng / mL (nanogram / mililitre)
· 50 ile 59 yaş aralığında: 0.0 - 3.5 ng / mL
· 60 ile 69 yaş aralığında: 0.0 - 4.5 ng / mL
· 70 ve üzeri yaşlarda: 0.0 - 6.5 ng / mL.
Total PSA değerlerinin yüksek olması kişide prostat kanseri riskini arttırmaktadır. Fakat PSA değerlerinin normalin üzerinde sonuçlanması kesin kanser tanısı koymak için yeterli değildir. Doktorlar genellikle total PSA testi sonuçlarını serbest PSA testi sonuçlarıyla karşılaştırmaktadırlar.
Yüksek total PSA seviyesi ile düşük serbest PSA seviyesi çoğu kez prostat kanseri riskinin arttığına işarettir. Her ne kadar serbest PSA aralıkları farklılık gösterse de genellikle serbest PSA’nın total PSA oranından düşük olması prostat kanserine dair daha iyi bir belirteçtir.
Araştırmalara göre serbest PSA’nın total PSA’ya oranı yüzde 0 ile 10 arasında ise prostat kanseri riski yüzde 56 seviyelerine kadar yükselebilmektedir. Serbest PSA’nın total PSA’ya oranı yüzde 25’in üzerindeyse prostat kanseri riski yüzde 8’lere kadar düşebilmektedir. Bütün bu sonuçlar kanser teşhisi için kesin kanıt kabul edilmez. Her ihtimale karşı doktorlar doku biyopsisi talebinde bulunabilirler. Satem Mobil Sağlık olarak uzman ekibimizle bu alanda gereken testleri gerçekleştiriyoruz.