AST
bir tür biyokimyasal testtir. Aspartat Aminotransferaz Testi kelimelerinin
kısaltması olup karaciğerdeki hepatoselüler hasarın tespitini yapmak ve
takibini gerçekleştirmek için serumda AST seviyesini ölçmek için
yapılır. AST enzimi karaciğer haricinde ayrıca işlet kası kalp kası gibi
kaslarla birlikte eritrositlerde de sentezlenmektedir.
Karaciğerin Görevleri Neler?
Karaciğerin
görevleri nelerdir sorusu AST ile birlikte bahsedilmesi gereken
meselelerden birisidir. Karaciğer, insan vücudundaki en hayati organlardan
birisidir. Aynı zamanda en büyük organdır. Karaciğerin başlıca görevlerini
şöyle sıralayabiliriz.
·
Protein, karbonhidrat, lipit metabolizmasını
düzenlemek.
·
Pıhtılaşma faktörleri gibi enzim ve proteinlerin
sentezini yapmak.
·
Enerji depolamak.
·
Kimyasal maddelerin ve ilaçların filtrelenmesi
sağlamak.
·
Safra asitlerinin üretimini sağlamak.
·
Amino asit üretmek.
·
Vücut için fazla gelen şekeri depolamak.
·
Hataların ve proteinin taşınması işlemi için
gerekli duyulan lipoprotein üretimini yapmak.
·
Kupffer hücreleri fagositoz ve antikor oluşumuna
yardımcı olmak.
Karaciğer,
insan vücudunun savunma sisteminde de görev alır. Karaciğerin hasarlanması ya
da çeşitli işlevleri yerine getirememesi halinde son derece ciddi
rahatsızlıklar meydana gelir.
AST Testinin Yapılış Amacı
AST
testinin yapılış amacı karaciğerdeki hücreler hasarların ölçülmesidir. Karaciğerde
yer alan hepatoselüler bir hasar bulunduğunda yıkılan hücrelerin içinde AST ve
ALT enzimleri dolaşma dahil olur.
Karaciğer
sağlığının değerlendirilmesi ve takibi, varsa bir hasarın tespiti veya hasarın
şiddetinin ölçülmesi amacıyla kanda dolaşıma sızan AST enziminin
seviyesi ölçülür. Fakat karaciğer hastalıklarında klinik ve laboratuvar
bulguları çeşitli nedenlerden dolayı her zaman aynı olmayabilir. Hastalığın
şiddeti, prognozu hakkında tek başına hiçbir testle fikir sahibi olunamaz. Bu
nedenle klinik durumunuzu hekiminiz ilgili biyolojik tanı belirtilerini göz
önünde bulundurarak değerlendirir.
AST Ölçümü Ne İçin İstenir?
AST
ölçümü niçin istenir? AST ölçümü çeşitli nedenlerle istenebilir. Hastanın
doktoru karaciğer kaynaklı bir hastalıktan ya da karaciğerin işlevini yerine getirmediğinden
şüphelenir ise AST seviyesini görmek için test talep edebilir.
Yine
düzenli sağlık kontrollerinde de karaciğerde herhangi bir hasar bulunup
bulunmadığını tespit etmek için bu testte başvurulabilir.
İlaç
tedavilerinde de AST oranları takip edilmelidir. Eğer oranlarda artış
olursa o ilaçların karaciğeri zarar olabileceği düşünülebilir. Bu da başka
ilaçlara yönelmeyi gerektirebilir.
Test
İçin Gerekli Numune Nedir?
Test
için gerekli numune nedir sorusuna karşılık, ast testinin yapılabilmesi
için hastadan küçük bir kan örneği alınmalıdır.
Testten Önce Herhangi Bir Hazırlık Gerekli Midir?
Test
yapılmadan önce herhangi bir hazırlık gerekli midir? AST için numune
alınmadan önce 24 saat süreyle alkol kullanılmamalıdır.
AST Seviyesi Neden Yükselir?
AST
seviyesi neden yükselir? Aspartat Aminotransferaz yani ast enzimi karaciğer
tarafından üretilir. Karaciğer dışındaysa iskelet kası, kalp kası,
eritrositler, beyin, böbrek, akciğer, pankreas gibi bazı organ dokularında yer
alabilir.
Ciğerde
hücresel bir hasar oluşursa AST enzimleri dolaşıma sızabilir. AST enzimlerin
kanda yükselmesine pek çok neden yol açabilir. Ayrıca kandaki AST yükselmesine
sadece karaciğerdeki problemler yol açmaz. Vücudun başka kısımlarını etkileyen
hastalıklar da AST seviyesini yükseltebilir.
AST'nin
yükselme sebepleri başlıca şunlardır:
·
Kronik ve akut hepatitler.
·
Karaciğerde ani gelişen kan dolaşım bozukluğu.
·
Karaciğer yağlanması.
·
Enfeksiyon hastalıkları.
·
Safra yolu problemleri.
·
Metabolik hastalıklar, toksik sebepler.
·
Sistemik hastalıklar.
·
Kalp krizi.
·
Karaciğer tümörü, malign hastalıklar.
AST Yükselmesi Ne Demek?
AST
yükselmesi ne demek? Öncelikle AST sonuçlarının değerlendirilmesi için bir
bilgi birikimi ve deneyime gereksinim vardır. Karaciğer hastalıklarının
tanısını koyabilmek için AST testi genellikle ALT testiyle birlikte talep
edilir.
AST,
ALT, GGT, total protein, alkalen fosfataz, bilirubin gibi karaciğer
fonksiyonlarıyla bağlantılı testlerin sonucu karşılaştırılır ve bu sayede
hastalığın türü, şiddeti tespit edilir. Ayrıca AST seviyesinin normal olması
karaciğer hastalığı olmadığı manasına da gelmemektedir.
AST Yüksekse Ne Olur?
AST
yüksekse ne olur sorusuna karşılık, test sonucu yüksekse bu bir virüs
enfeksiyonunun işaretidir. Bu virüs de genellikle hepatit olarak
gözlemlenmektedir. Hepatit, siroz, safra kanallarıyla ilgili sıkıntılar,
karaciğer kanseri gibi durumlarda AST oranı artabilmektedir.
Hangi Durumlarda Teste İhtiyaç Vardır?
Hangi
durumlarda teste ihtiyaç vardır? AST başlıca karında ağrı, bulantı, şişlik,
kusma, halsizlik, iştahsızlık, sarılık, kaşıntı, idrarın çok koyu renkte,
dışkının açık renkte olması durumlarında talep edilmektedir. Karaciğer
hastalığının tedavisi sürecinin takibinde de bu test istenebilmektedir.