ALP alkalen fosfataz kelimelerinin kısaltması olup insan vücut dokularında yer alan enzim türünü ifade etmektedir. Serumdaki alkalen fosfataz dört farklı yapısal tipte bulunmaktadır. Bunlar karaciğer – kemik böbrek tipi, bağırsak tipi, plasental tip ve mikro hücrelerinden varyant tiplerdir.
ALP vücuttaki
proteinlerin parçalanmasında görev yapmakta, küçük molekülleri birleştirerek
daha büyük moleküller meydana getirmektedir. Yetişkinlerde ALP karaciğer,
kemik, bağırsak, böbrek gibi alanlarda sentezlenirken hamilelerde plesentada
sentezlenmektedir.
Alkalen Fosfatazın Normal Değeri Nedir?
Alkalen fosfatazın
normal değeri nedir sorusunun cevabı erkek ve kadınlarda farklı olmakta ve
yaşlara göre de değişmektedir. Çocukluktan ilerleyen yaşlara geçildikçe
değerler düşme eğilimindedir. Gebelik döneminde de değerler farklılaşmaktadır.
Yaşa göre ALP değerleri 105-500 U/L ile 30-130 U/L arasında farklılık
kazanmaktadır.
Alkalen Fosfataz (ALT) ve Karaciğer İlişkisi
Alkalen
Fosfataz (ALT) ve karaciğer ilişkisi vardır. Sarılık, bulantı, karın
ağrısı, kusma gibi durumlar varsa karaciğerde bir sorun olduğu düşünülebilir.
Hepatit, siroz, kolesistit gibi hastalıklarda ALP yüksekliği karaciğerle
bağlantılı olmaktadır.
Alkalen Fosfataz (ALT) ve Kemik İlişkisi
Alkalen
Fosfataz (ALT) ve kemik ilişkisi de vardır. Çocuk ve ergenlerde kemik
gelişimi devam ettiğinden ALP düzeyi yüksek olabilmektedir. Test sonucuyla
ilişkili olan osteomalasi, aşitizm, paget rahatsızlığı gibi sorunlara dair
teşhisler konulabilir.
ALP Testinde Hangi Numune Kullanılır?
ALP testinde
hangi numune kullanılır? Bu test için herhangi bir kol damarından steril
iğneyle kan örneği alınır ve test gerçekleştirilir.
ALP Testi İçin Bir Hazırlığa Gerek Var Mı?
ALP testi
için bir hazırlığa gerek var mı sorusuna karşılık bu test için herhangi bir
hazırlığa gereksinim yoktur. Fakat başka testler de istenebilir. Bu nedenle
testten önce birkaç saat aç kalınmasında fayda vardır.
ALP Yüksekliği Ne Anlama Gelir?
ALP yüksekliği
ne anlama gelir? ALP değerlerinin yüksek olması enzimi üreten organlarda
bir sorun olabileceğine yorumlanabilmektedir. Bunlar arasında da böbrek,
karaciğer, kemik, bağırsak ve hamilelerde plasenta gelmektedir.
ALP Yüksekliğinin Nedenleri Neler?
ALP
yüksekliğinin nedenleri neler sorusuna karşılık verilebilecek cevaplar
şunlardır:
·
Ciddi enfeksiyonlar
·
Sigara ve tütün tüketimi
·
Paratiroid bezi hastalığı
·
Böbrek yetmezlikleri
·
Çok fazla doğum kontrol hapı kullanımı
·
Gebelik
·
Bağırsak iltihapları
·
Eklem iltihapları
·
Kemiklerde yumuşama
·
Kemik kanseri
·
Yeterli safra üretilememesi
·
Kontrolsüz diyabet
·
Karaciğer hastalıkları
·
Aşırı alkol alımı
·
Safra kanallarında tıkanıklık.
ALP Yüksekliği Belirtileri
ALP
yüksekliği belirtileri başlıca şöyle sıralanabilir:
·
Yorgunluk
·
Halsizlik
·
Sarılık
·
Kusma, bulantı
·
Karın ağrısı
·
Kabızlık
·
Hazımsızlık
·
Pelvis ve omurgada ağrı
·
Gövdeden büyük kafatası
·
Eğri ya da çarpık bacaklar
·
Kalınlaşmış ayak ve el bilekleri
·
Diş yapısında bozukluk
·
Kaslarda güçsüzlük.
Alkalen Fosfataz (ALT) Kimlerde Yüksek Çıkar?
Alkalen
Fosfataz (ALT) kümlerde yüksek çıkar sorusuna başlıca şu cevaplar
verilebilir:
·
Kemik hastalarında
·
Viral hepatitlerde
·
Çocuk ve ergenlerde hızlı kemik büyümesi sebebiyle
·
Doğuma yaklaşan gebelerde
·
Bilier obstrüksiyon hallerinde
·
Siroz hastalıklarında
·
Bilier atrezi hallerinde
·
Kemik tümörü durumlarında
·
Kalp yetmezliği çekenlerde.
ALP Yüksekliği Tedavisi Nasıl Yapılır?
ALP yüksekliği
tedavisi nasıl yapılır? ALP değerlerinin yüksek olması tek başına bir
rahatsızlığın tanısını koymak için yeterli değildir. Bu nedenle test
sonuçlarının mutlaka doktor tarafından çeşitli incelemelerle değerlendirilmesi
gerekir. ALP değerlerinin yüksekliğine yol açan nedenlerin tespiti yapılmalı,
buna uygun tedaviye başvurulmalıdır.
ALP Düşüklüğü Ne Anlama Gelir?
ALP düşüklüğü
ne anlama gelir? ALP düşüklüğü herhangi bir soruna işaret kabul edilmez.
Çinko yetersizliği, uygunsuz diyet, folik asit, C vitamini yetersizliği ALP
düşüklüğüne yol açabilir.
ALP Düşüklüğünün Nedenleri Neler?
ALP
düşüklüğünün nedenleri başlıca şunlardır:
·
Tiroit yetersizliği
·
Fosfat değerlerinde düşüklük
·
Dengesiz ve yetersiz belenme
·
Kansızlık
·
Çinko, B12, Magnezyum eksikliği
·
Çölyak
·
Skorbüt hastalığı
·
B ve D vitamini fazlalığı
·
Persiniyoz anemi
·
Menopoz tedavilerinde uygulanan östrojen
tedavisi.
ALP Düşüklüğü Belirtileri
ALP
düşüklüğü belirtileri başlıca şunlardır:
·
Yorgunluk
·
Baş dönmesi
·
Yüksek veya düşük tansiyon, kulak çınlaması
·
Ellerde ve ayaklarda soğukluk
·
Mide bulantısı
·
Kusma
·
Karında ağrı ve şişlik
·
Kaslarda zayıflık
·
Sarılık
·
Yaşlanmaya bağlı kilo düşüklüğü.
Karaciğerdeki Bozukluklarda Başka Hangi Testler Yapılır?
Karaciğerdeki
bozukluklarda başka hangi testler yapılır sorusu sıklıkla akla gelmektedir.
Karaciğerde yer alan enzimleri kullanan en temel iki test vardır. Bunlardan
birisi ALT, diğeri AST’dir. Ayrıca bilirubin de kullanılabilmektedir.
Alkalen Fosfataz Testi Niçin Yapılır?
Alkalen
fosfataz (ALP) testi, genellikle karaciğer ve kemik hastalıklarının teşhisi ve
izlenmesinde kullanılır. ALP, hücrelerde bulunan bir enzimdir ve özellikle
karaciğer, safra yolları ve kemiklerde yüksek konsantrasyonlarda bulunur. ALP
testi, kanınızdaki alkalen fosfataz düzeyini ölçer ve bu enzimin yüksek
seviyeleri, karaciğer veya kemik sorunlarını gösterebilir.
Alkalen
fosfataz testi, aşağıdaki nedenlerle yapılabilir:
- Karaciğer hastalığının teşhisi:
ALP testi, hepatit, siroz ve diğer karaciğer hastalıklarının teşhisinde
kullanılır.
- Safra yolları problemlerini
değerlendirme: ALP seviyeleri, safra akışında bir tıkanıklığın (safra
taşları veya safra yollarında daralma) veya safra kesesi iltihabının
göstergesi olabilir.
- Kemik hastalıklarının teşhisi:
ALP seviyeleri, kemik hastalıkları ve bozukluklarına işaret edebilir.
Örneğin, Paget hastalığı, kemik tümörleri veya osteomalazi gibi kemik
hastalıklarında ALP düzeyleri artabilir.
- Büyüme ve gelişme bozukluklarının
değerlendirilmesi: Çocuklarda ve ergenlerde, ALP testi, büyüme ve
gelişme sorunlarının değerlendirilmesinde kullanılabilir.
- Vitamin D eksikliğinin teşhisi:
ALP seviyeleri, vitamin D eksikliği nedeniyle meydana gelen kemik
hastalıklarının teşhisinde kullanılabilir.
- İlaçlar ve toksinlere bağlı
karaciğer hasarının izlenmesi: ALP testi, ilaçların veya toksinlerin
neden olduğu karaciğer hasarının değerlendirilmesinde ve izlenmesinde
kullanılabilir.
- Tedavi yanıtının
değerlendirilmesi: ALP testi, karaciğer veya kemik hastalıkları için
uygulanan tedavinin etkinliğinin değerlendirilmesinde ve takip edilmesinde
kullanılabilir.
ALP testi,
kapsamlı bir değerlendirme için genellikle diğer kan testleriyle birlikte
yapılır. Test sonuçları yalnızca bir parçasıdır ve doktorunuz, test sonuçlarını
ve tıbbi geçmişinizi değerlendirerek uygun tedavi veya ek testler önerebilir.
Alkalen Fosfataz Testi Nasıl Yapılır?
Alkalen
fosfataz (ALP) testi, bir kan testidir ve genellikle karaciğer ve kemik
hastalıklarının teşhisinde kullanılır. Alkalen fosfataz, hücrelerde bulunan bir
enzimdir ve özellikle karaciğer, safra yolları ve kemiklerde yüksek
konsantrasyonlarda bulunur. ALP testi, kanınızdaki alkalen fosfataz düzeyini
ölçer ve bu enzimin yüksek seviyeleri, karaciğer veya kemik sorunlarını
gösterebilir.
Alkalen
fosfataz testinin nasıl yapıldığına dair adım adım talimatlar şunlardır:
- Satem Mobil Sağlık Merkezinden
Randevu Alın: Testi yaptırmadan önce, doktorunuzun yönlendirmesiyle
bir laboratuvar randevusu ayarlamalısınız.
- Hazırlık: Testten önce özel
bir hazırlık gerekmez. Doktorunuz size spesifik talimatlar vermediği
sürece, normal diyetinize devam edebilir ve ilaçlarınızı alabilirsiniz.
- Kan örneği alınması: Test
sırasında, bir sağlık çalışanı bir tourniquet kullanarak kolunuzun üst
kısmını sıkacak ve uygun bir damar bulacaktır. Ardından, bir iğne ile
damarınıza girerek kan örneği alacaktır.
- Örnek işleme: Kan örneği
laboratuvarda analiz edilecektir. Örnekteki alkalen fosfataz seviyeleri
ölçülerek, doktorunuzun değerlendireceği sonuçlar elde edilir.
- Sonuçların değerlendirilmesi:
Test sonuçlarını aldıktan sonra, doktorunuz sonuçları değerlendirecek ve
sizinle görüşecektir. Yüksek ALP seviyeleri, karaciğer hastalığı, safra
yolları tıkanıklığı, kemik hastalığı veya enfeksiyon gibi durumları
gösterebilir.
Unutmayın ki
her laboratuvarın normal değer aralığı farklı olabilir ve test sonuçlarınızı
yorumlamak için doktorunuza danışmalısınız. Doktorunuz, test sonuçlarını ve
tıbbi geçmişinizi değerlendirerek uygun tedavi veya ek testler önerebilir.