Odyometri nedir sorusu sağlık alanında en çok gündeme gelenlerden ve merak edilenlerden birisidir. En temelde odyometri işitme fonksiyonlarının ölçülerek işitme bozukluklarının tanı ve tedavisinde kullanılan testlerdir.
İşitme fonksiyonlarına dair pek çok farklı testten yararlanılır ve bu testlerin tamamına odyometri adı verilir. Odyometri testlerinde odyometre, elektrofizyolojik odiyometre, timpometri, denge testler, işitme cihazları, alan adiyometrisi kullanılarak işlemler yapılır.
İşitme kayıpları pek çok kişinin çeşitli nedenlerle karşılaştığı sağlık sorunlarından birisidir. İşitme kaybı olması kişinin yaşam kalitesini büyük oranda düşürmektedir.
Sosyal hayattan soyutlanmasına, içe kapanmasına, çocuklarda
derslerde başarısızlığa ve daha pek çok sonuca neden olabilir.
Günümüzde işitme alanında pek çok gelişme olmuş ve farklı cihazlar geliştirilerek işitme sorunları çözülebilmekte, kayıplar azaltılabilmekte, kişinin duyması sağlanabilmektedir.
İşitme kayıpları pek çok nedenden ortaya çıkabilmekte,
bunlar arasında en sık karşılaşılan sebepler şunlar olmaktadır:
·
Kronik kulak enfeksiyonları,
·
Normal dışında kemik büyümesi,
·
Doğum kusurları,
·
Kulakta yaralanma,
·
İç kulak hastalıkları,
·
Kulak zarı yırtılması,
·
Kulakta hasar,
·
Yüksek seslere düzenli maruz kalma.
İşitme organı
gün içinde, her gün farklı şiddetlerde ve dozlarda seslerle karşı karşıya
kalmaktadır. Özellikle yoğun şehir yaşamı işitme organlarının orantısız ve
yoğun sese maruz kalmasına neden olmaktadır. Bu nedenle işitme sorunlarının
anlaşılabilmesi için kapsamlı odyometri testlerine gereksinim vardır. Zamanında
odyometri testleri yaptırılarak erken tanı ve teşhise yardımcı olacak, bu da
tedavilerin daha etkin, verimli ve kısa süreli olmasını sağlayacaktır.
Odyometri Nasıl Yapılır?
Odyometri
nasıl yapılır sorusunun tek cevabı yoktur. Çünkü işitme kaybının derecesini
tespit etmek için çeşitli testler yapılmalıdır. Bu testlerin sonuçlarına göre
en uygun tedavi yöntemleri tespit edilir ve işitme kaybının artmasına engel
olunabildiği gibi işitme kayıpları da ortadan kaldırılabilir.
Geçmişten
günümüze odyometri alanında gelişmeler büyük bir hızla devam etmektedir. Bu
nedenle farklı odyometri çeşitleri mevcuttur. Bunların başlıcaları ve detayları
şöyledir:
·
Saf Ses Odyometrisi: Bu odyometri testinin
uygulanış amacı kişinin kulaklarının duyabileceği en yüksek ve en düşük ses
seviyelerinin tespitidir. Havayolu ölçümleri yapılır ve bu ölçümlerle kulak
kepçesinden başlanarak beyinde sonlanan ses ile ilgili fikir edinilir.
Saf
ses odyometri testi için kişi ilk olarak ses yalıtımlı, özel odaya alınır.
Sonra kulağına kulaklık takılır. Kulaklıkla minimum duyma seviyesi belirlenir.
Ayrıca havayolu ve kemik yolu işitme seviyeleri de bu testle
belirlenebilmektedir. Kemik yolu işitme testinde iç kulaktan başlanarak tüm
kulak hakkında bilgi sahibi olunabilmektedir.
Saf
ses odyometri testi hasta ile odyometrist arasında karşılıklı yapılır. Hastanın
kulağına hassas ses dalgaları gönderilir ve hastanın eline bir buton verilir.
Hastanın her duyduğunda butona basması istenir. Bunların sonucu da dokümana
aktarılarak değerlendirilir.
Saf ses odyometrisi esnasında bazı durumlara daha fazla dikkat göstermekte fayda vardır. Mesela hastada kulak çınlaması şikâyeti bulunuyorsa bunun odyometriste bildirilmesi gerekir. Bu durumda sesin warble adı verilen özel tonda gönderilmesi gerekebilir.
Bu çınlama şikâyeti olan hastalara özel bir tondur. Hastalar sadece en yüksek sesi duyduklarında değil, aynı zamanda en düşük seste dahi butonu kullanmalı, butona basmalıdırlar.
Eğer test sırasında kemik yolu
ses ileticisi takıldıysa hastanın olabildiğince hareket etmeden durması
gerekmektedir. Bütün bu test uygulamaları ile kişinin sensörinöral duyarlılığı
tespit edilir. Bu hem duyma hem anlama yetisiyle alakalıdır.
·
Timpanometri: Bu odyometri testinde orta kulak
basıncı ölçülmeye çalışılır. Bunun için dış kulağa bir alet takılır. Ortaya
çıkan veriler de timpanometri testinin sonuçları olarak değerlendirilir. Bu
test yetişkinlerde uygulandığı gibi bebeklerde de uygulanabilmektedir. Kulakta
çeşitli sıvı birikmesi varsa bunlar hakkında da bilgi alınması timpanometri ile
mümkün olmaktadır.
·
Stapes Refleksi Ölçümü: Bu odyometri testinde
kulağa bir prob takılır ve üzengi kemiği olarak bilinen stapesin titreşimleri
ölçülür.
·
Beyi Sapı Cevaplı Odyometri: Bu odyometri testi
iç kulağın ve beyin sapının elektriksel dalgalarla sese verdiği tepkiyi ölçmek
için uygulanır. Beyin sapı cevaplı odyometri testi esnasında kişi uyutulmakta
ve test esnasında elektriksel dalgalar kullanılmaktadır. İşitme konusunda en
kapsamlı bilgiyi bu test verir. Beyin sapı cevap odyometri testinin
uygulanması, değerlendirilmesi için uzmanlığa ve tecrübeye gereksinim vardır.
Bunlar
dışında konuşma odyometrisi de yapılabilir. Konuşma odyometri duyma
sorunu yaşayan kişilerin hem duyma hem de anlama eşiğinin ölçülmesi için
yapılır. Test esnasında kişiye kulaklık takılır. Bu kulaklıktan uzun ve kısa
kelimeler iletilir. Kişiden duyduğu kelimeleri tekrar etmesi talep edilir.
Ardından da kişinin kulaklık kullanmasına gerek olup olmadığına karar verilir.
Odyometri
testi her yaştan kişide uygulanabilir. Özellikle de yeni doğanlarda da yapılmalıdır.
Buna yeni doğan işitme testi adı verilir. Yeni doğan bebeklerde yapılan işitme
testi için doğumdan itibaren en az 6 ay geçmiş olmalıdır. Bu test bebek uyurken
yapılır ve bebeğin iç kulağına bir prob yerleştirilir. Bu probla bir ses
yollanarak tepkisi ölçülür.
Kişinin
geçirdiği rahatsızlıklar, çalışma koşulları, yaşı gibi etkenler işitme kaybına
neden olabilir. Bütün bunlar dışında doğuştan da işitme kaybı olabilir. Duyma
oranında herhangi bir kayıp yaşadığını düşünen kişilerin mutlaka odyometri
testi yaptırması gerekir. Bazen bunu kişinin kendisi fark etmeyip etrafındakiler
de farkına varabilir.
Odyometri testi öncesinde kişinin genel kontrolü gerçekleştirilerek kulağında teste engel bir durum olmaması durumunda test yapılabilir. İşitme testi sırasında kişinin kulağına farklı desibellerde sesler verilir. Desibel seviyesi yüksekten başlayıp azalır.
Kişiden en düşük seste dahi tepki vermesi istenir. İlk
havayolu testi yapılır. Ardından kemik yolu işitme testi uygulanır. Son olarak
da konuşma testi, UCL ve LDL testleri gerçekleştirilir. Test 10-15 dakika kadar
sürer. Ardından çıkan sonuca göre kişinin işitme kaybının ne derecede olduğu
tespit edilir.
İşitme kaybı
dereceleri normal, hafif, orta, ileri ve ağır şeklinde derecelendirilir. Bu
noktada odyometri sonucu normal kişiler 20 desibele kadar sesleri duyabilirler.
Hafif işitme kaybında 25-39 desibel işitme düzeyinde kayıplar vardır. Gürültülü
ortamlarda duyma oranları daha düşüktür.
Orta işitme kaybında işitme kaybı 40-69 desibel seviyesindedir. Bu seviyede işitme kaybı olan kişilerin işitme cihazı kullanması gerekmektedir. İleri işitme kaybı halinde işitme kaybı 70-89 desibel düzeyindedir. İşitme kaybı ileri seviyede olanların güçlü işitme cihazları kullanmak zorundadır.
Ağır işitme kaybı durumunda işitme
kaybı 90 desibel düzeyinde başlamaktadır. Bu seviyedeki durumlarda işaret
diliyle ya da dudak okumayla anlaşma sağlanabilmekte ve beraberinde implant
kullanımı gerekmektedir.
İşe Giriş Sağlık Raporu ve Odyometri
İşe giriş
sağlık rapor ve odyometri arasında sıkı bir ilişki vardır. İşyerleri işe
girişte işe giriş sağlık raporu isterler ve bu sağlık raporunun içinde pek çok
farklı tatil ve değerlendirmenin bulunması istenir. İşe giriş sağlık raporunda
bulunması gereken test sonuçlarından birisi de odyometri testidir.
Kişilerden
ilk işe girişte odyometri testi istendiği gibi işin tehlikelilik sınıfına göre
çalışanlardan belli aralıklarla odyometri testinden geçmesi de talep edilir.
Yasal olarak da bu zorunludur. Bu nedenle çalışanlar belli aralıklarla sağlık
kontrollerinden geçirilirler. Bu sağlık kontrollerinden birisi de işitme
testleridir.
İşitme
kayıpları pek çok farklı nedenden dolayı ortaya çıkabilmektedir.
Bunlardan birisi de gürültülü ortamlarda uzun süreli çalışmaktır. Bu nedenle
gürültülü ortamlardaki çalışanların iş yerinde kulaklık takarak kulağını gürültüden
koruması hayati öneme sahiptir.
Odyometri testlerinin mutlaka özel alanlarda, alanında uzman kişilerce yapılması gerekir. Testin yapıldığı alanında özel ses yalıtımlı alan olması gerekir.
Ayrıca kullanılacak ekipmanların en son teknoloji olması, kaliteli olması da doğru sonuçların elde edilmesinde, testin daha kısa sürede tamamlanmasına yardımcı olacaktır.
Satem Mobil Sağlık olarak uygun izolasyon yapılmış alanda, özel
kabinlerde, uzman personellerimizle testlerimizi yapıyoruz. Uzman
doktorlarımızca değerlendirilerek raporlanmasını sağlıyoruz.https://satemmobilsaglik.com/odyometri