Kreatin Kinaz

Kreatinin kaslardaki kreatin isimli bileşiğin üretimi ve yıkımı sonucu oluşur. Bu ürün böbrekler tarafından kandan filtrelenir ve vücuttan idrar yoluyla atılır. Bu şekilde vücuttaki kreatinin seviyesi ideal değerde tutulur. Kreatinin seviyesini etkileyen bazı faktörler vardır. Genel olarak şöyledir:

·        Cinsiyet

·        Yaş

·        Kas miktarı.

Bir kişinin kası fazlaysa kreatinin seviyesi daha yüksektir. Eğer kas kütlesi az ise kreatinin üretimi de azdır. Kreatinin böbrekler tarafından vücuttan atılana kadar kan dolaşımında kalır. Böbrek fonksiyonları azaldığında, kreatinin seviyesi yükselir.

Fakat bu durum böbreklerde herhangi bir rahatsızlık olduğu anlamına gelmeyebilir. Aynı zamanda sorun olmadığını da göstermez. Kandaki üre azotu seviyesini belirleyen Bun testiyle kreatinin seviyeleri birlikte değerlendirildiğinde bir anlam ifade eder.

Kreatinin Klirensi Nedir?

Kreatinin klirensi, böbreklerin kreatinini ne kadar verimli bir şekilde temizleyebildiğinin ölçümüdür. Böbreklerin kreatinini ne kadar verimli şekilde temizleyebildiğinin ölçümü, kreatinin klirensi ölçülerek anlaşılabilir. Bu test, böbrek fonksiyonlarının sağlıklı çalışıp çalışmadığı hakkında bilgi verir. Böbreklerin kreatinini ne kadar verimli şekilde temizleyebildiğinin ölçümü, kreatinin klirensi ölçülerek anlaşılabilir. Bu iki yolla yapılabilir:

·        Kan testi

·        İdrar testi.

Kişi 24 saat boyunca idrarını toplar. Böylece kreatinin seviyesi ölçülür veya koldaki damardan kan alınarak ölçüm yapılır.

Kreatinin Testi Nedir?

Böbrek fonksiyonlarının daha doğru bir şekilde ölçen kreatinin testi nedir diye sorulduğunda, bu testin böbrek hastalığını veya böbrek hasarının ilerlemesini takip etmek için kullanıldığını ifade ederiz. Böbreklerin sağlıklı olduğu durumlarda üre ve kreatinin düzeyleri normal seviyede bulunur.

Böbreklerin işlevselliği azaldığında kan üre azotu yükselebilir. Detaylı bir sonuç için bu iki değere birlikte bakılır. Bazı hastalıklarda diğer organlar olumsuz etkilenebilir. Bu sebeple diyabet gibi hastalıklarda böbreklerin kontrol edilmesi gerekir. Veya böbrek rahatsızlıklarında organın tedavi sürecini izlemek için de bu test yapılmaktadır.

Kreatinin ve Kreatinin Klirensi Testine Hangi Durumlarda İhtiyaç Duyulur?

Kreatinin ve kreatinin klirensi testine hangi durumlarda ihtiyaç duyulur diye merak ettiğimizde, kişilerin böbrek fonksiyonlarının değerlendirilmesi gereken durumlarda kullanıldığını görürüz.

Özellikle böbreğin bulunduğu kısımlarda ağrı varsa, köpüklü ve kanlı idrar geliyorsa, idrarın renginde kahverengilik varsa, idrarın miktarı azalmışsa veya yaparken yanma oluyorsa teste ihtiyaç duyulur.

Bazen de sadece rutin kontrolleri gerçekleştirmek için test yapılır.

Test sonuçlarında kreatinin yüksek çıkması, illa ki bir hastalığa işaret olmayabilir. Kas yaralanmalarına bağlı olarak da seviye yükselebilmektedir.

Azalması durumunda da vücuttaki diğer rahatsızlıklar kontrol edilebilir. Rahatsızlıkların tespiti için bu testlerle beraber farklı kan tetkikleri de yapılarak detaylı bir değerlendirme ortaya çıkar.

Kreatinin Referans Aralığı

Kreatinin referans aralığı yetişkin kadın ve erkeklerde farklıdır. Kadınlarda 0.50 - 1.10 mg/dL erkeklerde ise 0.50 - 1.20 mg/dL’dir.

Kreatinin Klirensi Referans Aralığı

Kreatinin klirensi referans aralığı cinsiyete göre değiştiği gibi bu aralığı yaş da etkilemektedir.24 saatlik idrar değerlendirildiğinde referans aralığı şöyledir: 13-50 yaş arası erkeklerde, 90 - 137 mL/dk kadınlarda 80 - 125 ml/dk’dır. 51-60 yaş arası erkeklerde 85 - 132 mL/dk kadınlarda 75 - 120 mL/dk’dır. 60 yaş ve üzeri erkeklerde 80 - 132 mL/dk kadınlarda 70 - 120 mL/dk’dır.

Gebelik Sürecinde Hareketlerin Kreatinin Klirensi Üzerine Etkisi

Gebelik sürecinde hareketlerin kreatinin klirensi üzerine etkisi olabilir. Gebelik sürecinde vücutta pek çok değişiklik meydana gelir. Vücuttaki sıvı hacmi artar, böbrek de bu artışa tepki vererek daha fazla sıvı işlemek zorunda kalır. Bu da böbrek fonksiyonlarının artmasına sebep olabilir. Daha fazla kreatinin işlenebilir. Bu nedenle de kreatinin klirensi normalden yüksek gelebilir. Ayrıca gebelik sürecinde yürüyüş ve egzersiz gibi fiziksel aktivitelerin artması, bu değeri yükseltebilir.

Bununla alâkalı Kadın Hastalıkları ve Doğum Araştırmaları Dergisi bir araştırma yayınladı. Bu araştırmaya göre hamile olan kadınların olmayanlara göre daha yüksek kreatinin klirensine sahip olduğu ortaya çıktı. (Bkz. The Journal of Obstetrics and Gynaecology)

Kreatinin Değerinin Yüksek Çıkması Halinde Ne Yapılması Gerekir?

Kreatinin değerinin referans aralığından yüksek çıkması, böbrek fonksiyonlarının azalabileceği anlamına gelebilir. Böbreklerin hasar görmüş olması veya böbrek yetmezliği riski olabileceğinden bu kişilerin daha detaylı bir değerlendirilmeye alınması gerekir.

Kandaki kreatinin seviyesini pek çok unsur etkileyebilir:

·        Böbreklerin düzgün çalışmaması

·        Kas yaralanmaları

·        İlaç kullanımı

Bunların neticesinde de halsizlik ve iştahsızlık görülebilir. İdrarda azalma, nefes darlığı, bulantı ve kusma gibi durumlar olabilir. Bu değerin yükselmesine sebep olan durumun tespiti bir uzman tarafından yapılmalı ve tedavi sürecine başlanmalıdır.

Kreatinin Düşüklüğü Nedir? Neler Sebep Olur?

Referans aralığının altında görülen kreatinin seviyesi, bu değerin düşüklüğünü ifade eder. Düşmeyi tetikleyen bazı sebepler şöyledir:

·        Kas kütlesinde azalma

·        Karaciğerde görülen sorunlar

·        Kilo kaybı

·        Gebelik.

Bu seviye düştüğünde kişinin kaslarında güçsüzlük görülür. Ağrı olur. Yaptığı egzersizlerde zorlanmaya başlar. Bir uzman yardımıyla bu düşüklüğün sebebi araştırılmalı ve tedavi için gerekli adımlar atılmalıdır.