AST Testi

Aspartat Aminotransferaz (AST) Testi Nedir?

Bir enzim olan aspartat aminotransferaz kısaca AST vücudun en büyük iç organı olan karaciğer tarafından üretilir ve sağlıklı bireylerin kanında dahi düşük düzeylerde bulunan bir enzimdir.

İnsan vücudunda en çok bulunduğu dokular karaciğer, kalp kası ve iskelet kasıdır.

Aspartat aminotransferaz testi, özellikle karaciğerdeki hücresel hasarın tespit edilmesi ve birçok karaciğer hastalığının teşhisi için kullanılan bir biyokimyasal laboratuvar testidir.

Karaciğerle ilgili sorunu olan bireylerde tedaviye gösterdiği sonucun ölçülmesi ve kullanılan bazı ilaçların gözlemlenmesi için de AST testi yapılır.

Testin tek başına yorumlanması yeterli olmayacağından genellikle klinik öykü ile birlikte başta serum ALT seviyesi olmak üzere bazı diğer karaciğer fonksiyon testleriyle birlikte değerlendirmesi yapılır.

Klinik biyokimyada yaygın olarak kullanılan bu testin yani AST seviyesinin değerlendirilmesi belirli bir bilgi birikimi ve deneyimi gerektirir.

AST testi, özellikle zarar gören karaciğer, iskelet kası ve kalp kası dokusunun yıkımı sonucu kana salınan AST miktarını ölçer. AST aynı zamanda serum glutamik-oxaloasetik transaminaz (SGOT) olarak da bilinir.

AST Testinin Yapılması İçin Gerekli Numune Nedir, Numune Vermeden Önce Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?

AST testi yapılan kişiden alınan küçük bir miktar kan örneği gereklidir.

Doktorunuz AST testi istediğinde numune almadan önceki 24 saat içinde alkol alınmaması gerekmektedir. Bu testle birlikte ek olarak farklı testler (kan şekeri ve hemogram testleri gibi) istenmesi ihtimaline karşı aç gidilmesinde fayda vardır.

AST Ölçümü Ne İçin İstenir?

√ Bireyin karaciğer kaynaklı bir hastalıktan ya da karaciğer fonksiyonlarının yerine getiremediğinden kuşkulanıldığı zaman doktorunuz serumdaki AST seviyesini görmek isteyebilir.

Doktorunuzun AST Testi istemesine neden olabilecek karaciğer hasarı belirtileri ;

• Yorgunluk
• İştah kaybı
• Zayıflık
• Mide bulantısı ve kusma
• Karında şişlik ve karın ağrısı
• Sarılık
• Koyu idrar
• Ciltte şiddetli kaşınma duygusu
• Kanama zorlukları

√ Ayrıca rutin sağlık kontrollerinde karaciğerde herhangi bir hasar olup olmadığını görmek için AST testi istenebilir.

√ İlaç tedavisi sürecindeyken AST seviyesi takip edilebilir, seviyede artış olduğunda ilaçların karaciğere zararı olduğu görülür ve doktor takibinde başka ilaçların kullanımına başlanır.

AST Testi Kimlerden İstenir?

Aşağıda belirtilen bazı hastalıkların ve belirtilerin varlığında doktora başvuran hastalardan AST testi istenebilir. Doktorunuz teşhis ettiği karaciğer hastalığına uygun tedavinin işe yarayıp yaramadığını kontrol etmek için AST testi yaptırmanızı isteyebilir.

• Hepatit virüsüne maruz kaldıysanız,
• Fazla alkol tüketiyorsanız,
• Karaciğere zararlı ilaçlar kullanıyorsanız,
• Ailenizde karaciğer hastalığı geçirmiş biri varsa,
• Obezite hastasıysanız,
• Diyabetik ya da metabolik sendromunuz varsa,
• Yağlı karaciğer hastalığınız varsa,
• Sarılık, aşırı zayıflık, karın şişliği, karın ağrısı, iştah kaybı, cilt kaşıntıları, koyu renkli idrar, mide bulantısı, bacak ve ayaklarda şişme gibi belirtileriniz varsa AST testi istenir.

AST’nin Normal Değeri Nedir?

Serum AST seviyesinin normal değer aralığı, doğum anından 3 yaşına kadar çocuklarda yetişkinlere ve büyük çocuklara göre daha yüksektir. AST’nin değer aralığı kadınlarda ve erkeklerde farklılık gösterir.

Erkeklerde; 10-40 birim/L,

Kadınlarda; 10-32 birim/L’dir.

AST Düzeyi Yüksekliği Ne Anlama Gelir?

Yapılan laboratuvar testinde kan düzeyindeki AST seviyesinin normal değer aralığından yüksek olması, başta karaciğer hasarlanması ve karaciğer hastalıklarına işaret ederken, AST enzimi bulunan kalp, beyin, böbrek ve kaslarda hasarlanmanın olduğunu da düşündürebilir.

AST yüksekliği bazı durumlarda vücudun aşırı toksin etkilere maruz kaldığının göstergesi olabilir.

AST Yüksekliğinin Belirtileri Nelerdir?

• Halsizlik ve yorgunluk
• Güçsüz hissetme
• Bulantı-kusma
• Kaşıntı
• Karın ağrısı
• İştahsızlık
• Kilo kaybı
• Sarılık

AST Yüksekliğinin Nedenleri Nelerdir?

• Kronik hepatit
• Karaciğerde hücresel harabiyet oluşturan hastalıklar
• Çeşitli sebeplere bağlı olarak meydana gelen kalp veya iskelet kası zedelenmeleri ve patolojileri
• Akut Miyokard Infeksiyonu
• Kalp yetmezliği
• Hipotiroidizm
• Siroz
• Safra kanallarında tıkanma
• Karaciğer kanseri

gibi pek çok patolojik durumlar serum AST seviyesinin yükselmesine sebep olabilir.

Çok yüksek AST seviyelerinin nedenleri;

• Akut viral hepatit
• Karaciğerin ilaçlardan ya da bazı toksiklerden zarar görmesi
• Karaciğerde kan akışında oluşan tıkanıklık

Karaciğere bağlı olmayan bazı durumlarda AST seviyesini yükseltebilir;

• Ciddi Yanıklar
• Kalp krizi
• Yoğun egzersiz
• Kas yaralanması
• Gebelik
• Pankreatit
• Nöbetler
• Ameliyat

Bazı hastalıklar AST testinde yanlış sonuçlara neden olabilir. Karaciğer hasarınız olmayabilir ama test sonucu pozitif çıkar. Diyabetik ketoasidoz ve eritromisin estolat veya para-aminosalasilik asit gibi bazı antibiyotikler yanlış pozitif sonuçlara neden olabilir.

AST Düşüklüğü Ne Anlama Gelir?

Yapılan laboratuvar testinde kan serumundaki AST seviyesinin normal değer aralığından düşük olması durumudur. İleri derecede beslenme bozukluğu olan bireylerde AST düşüklüğü görülebilir.

AST düşüklüğünün nedenleri nelerdir?

• Vitamin B6 eksikliği
• Bazı böbrek hastalıkları
• Diyabetik ketoasidoz (şeker koması)
• Gebelik
• Diyaliz

Bilmem Gereken Başka Bir Detay Var Mı?

Gebelik döneminde AST düzeyleri düşebilmektedir.

Kas içine ilaç takviyesi ya da aşılar, bazen de kası zorlayacak egzersizler AST düzeylerini yükseltebilmektedir.

Sık görülmeyen hastalıklarda kullanılan bazı ilaçlar karaciğere veya kaslara zarar vererek AST düzeylerini yükseltebilmektedir.

Hekiminize kullandığınız tüm ilaçlardan söz etmenizde sağlığınız açısından yarar vardır.

Karaciğerin Görevleri Nelerdir?

Karaciğer, insan vücudunda bulunan en büyük organımızdır. Karaciğer aynı zamanda insan hayatının devamlılığı yönünden de en önemli organlarımızdan bir tanesidir.

• Enerji depolar.
• Karbonhidrat, protein, lipid metabolizmasını düzenler.
• Albümin, pıhtılaşma faktörleri gibi protein ve enzimleri sentezler.
• İlaç ve kimyasal maddelerin filtrelenmesini sağlar.
• Safra asitlerini üretir.
• Aminoasit üretir.
• Vücut için fazla olan şekeri depolar.
• Protein ve yağların taşınması işlemi için gerekli olan lipoproteini üretir.
• Karaciğerdeki kupffer hücreleri fagositoz ve antikor oluşumunda rol oynar. Karaciğer böylece vücudun savunma sisteminde de rol oynar.

Karaciğerin hasarlanması veya yukarıda belirtilen görevlerin yerine getirilmesine engel olan bir sorunun ortaya çıkması ciddi hastalıklara neden olur.

Bu makale tıbbi tavsiye olarak yorumlanmamalıdır. Sağlıklı yaşam rutininizde herhangi bir değişiklik yapmadan önce lütfen doktorunuzla görüşün.